Bu makalemizde doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı, eser inceleme, asgari şart ve etik sebebiyle açılan doçentlik davaları için ayrı ayrı ele alınacaktır. Doçentlik davasında yürütmeyi durdurma talebi, doçent adayının hak kaybına uğramasını önlemek adına standart ve tavsiye edilen bir hukuki yoldur. Doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı nedir, doçentlik davasında yürütmenin durdurulması halinde ne olur, doçentlik davasında yürütmeyi durdurmanın sonuçları nelerdir, yürütme durdurma kararı ile doçentlik belgesi düzenlenir mi gibi sorulara bu makalemizde cevap vermeye çalışacağız.

Doçentlik Davasında Yürütmeyi Durdurma Kararı

Doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı ile ilgili spesifik bilgi vermeden önce yürütmenin durdurulması hakkında kısa bir bilgi vermenin faydalı olacağını düşünüyoruz. Bilindiği üzere darenin ortaya koyduğu her türlü idari işlem ve eylem yargısal denetime tabidir. Dolayısıyla iptal davasına konu edilebilir. ÜAK’ın verdiği doçentlik başvurusunun reddi kararları da bir idari işlemdir ve iptal davası (doçentlik davası) açılabilmesi mümkündür. Ancak 2577 s. İYUK’un 27. maddesinin 1. fıkrasına göre;  “Danıştayda veya idari mahkemelerde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini durdurmaz.” 

Bu nedenle iptal davalarında yürütmenin durdurulması talep edilerek, idari işlemin yürütmesinin durdurulması yani icra edilebilirliğinin durdurulması sağlanabilir. Yürütmenin durdurulması kararı ile henüz mahkeme dava konusu işlem hakkında iptal kararı vermemişken, sanki iptal kararı verilmiş gibi bir durum ortaya çıkar. İptali istenen işlemin icrası durdurulur ve idari işlemin tesisinden önceki hukuki duruma geri dönülür. Ayrıntılı bilgi almak için “Yürütmenin Durdurulması Kararı Nedir?” başlıklı makalemizi buradan inceleyebilirsiniz.

Doçentlik Davasında Yürütmeyi Durdurma Nedir?

Doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı ile de benzer bir hukuki sonuca varılır.  Doçentlik davasında yürütmeyi durdurma talebi ile amaçlanan, dava süresince adayın akademik kariyerinde ve mesleki faaliyetlerinde geri dönülemez zararların ortaya çıkmasını engellemektir. Doçentlik davasında yürütmeyi durdurma da, “hukuka aykırı işlemin uygulanması hâlinde telafisi güç zararların doğacağı” gerekçesine dayanır. Dolayısıyla Mahkeme’den doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı alabilmek için bu kararın uygulanmaya devam etmesinin doçent adayının kariyeri açısından telafisi güç zararlar doğuracağını (örneğin kadroya başvuramama, akademik ilerlemenin durması vb.) somut delillerle ortaya koyarak yürütmenin durdurulmasını talep etmesi yerinde olacaktır.

Doçentlik Davasında Yürütmeyi Durdurma Talebi

Doçentlik davasında yürütmeyi durdurma talebi ile yürütmenin durdurulması kararı alınabilir. Doçentlik davasında yürütmenin durdurulması kararını mahkeme kendiliğinden vermez. Doçentlik başvurusunun reddi kararına yürütme durdurma talebi olmadan dava açılması halinde tesis edilen idari işlemin uygulaması mahkeme kararı ile iptal edilinceye dek devam edecektir. Dolayısıyla davacının ya dava açarken ya da davanın seyri sırasında doçentlik davasında yürütmeyi durdurma talebi ile mahkemeye dilekçe vermesi gerekir. Örnek yürütmenin durdurulması talep dilekçesine buradan ulaşabilirsiniz.

Doçentlik Davasında Yürütmeyi Durdurma Kararı Nasıl Alınır?

Mahkeme’nin doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı verebilmesi için davaya konu işlemin “hukuka aykırı” olduğunun ortaya konması da gerekir. Dolayısıyla doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı alabilmek için mahkeme öncelikle bilirkişi incelemesi yapmak isteyebilir. Bu durumda yürütmenin durdurulması talebinin bilirkişi raporu geldikten sonra değerlendirilmesine karar verilir. Bilirkişi raporunda davasının doçentlik başvurusunun reddi/iptali yönündeki işlemin hukuka aykırılığı ortaya konduysa doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı verilir.

Doçentlik Davasında Yürütmeyi Durdurmanın Sonuçları Nelerdir?

Yürütmenin durdurulması kararının en temel sonucu, idarenin bu karara uyma zorunluluğudur. Bu zorunluluk, 2577 sayılı Kanun’un 28. maddesinde emredici bir hükümle düzenlenmiştir. Birçok kararda alıntılanan bu hüküm şöyledir:

“Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez.” (Danıştay 2. Daire, 2021/17895 E., 2022/988 K.; AYM, 6/7/2017).

Bu yükümlülük çerçevesinde, doçentlik başvurusunun iptali işlemine karşı alınan bir yürütme durdurma kararı, idareyi, başvuruyu reddeden kararını hiç almamış gibi hareket etmek veya süreci devam ettirme ve tamamlama ve doçentlik belgesini düzenleme yönünde işlem tesis etmeye zorlamaktadır.

Eser İnceleme Davasında Yürütmenin Durdurulması

Doçentlik başvurusunun iptali eser inceleme neticesinde adayın başarısız bulunması sonucu yapıldıysa, eser inceleme davasında yürütmenin durdurulması kararının sonucu adayın başarılı olarak görülüp doçentlik belgesi düzenlenmesi yönünde olacaktır. Zira bu durumda yukarıda da izah ettiğimiz süreç işlemiş, dosya bilirkişi incelemesi için bilirkişi heyetine gönderilmiş, davacı doçent adayının başarılı bulunması gerektiği yönünde rapor alınmıştır. Bu durumda mahkeme ÜAK’nın adayı başarısız bulması işlemindeki hukuka aykırılığı bilirkişi raporu ile tespit etmiş olur. Eser inceleme neticesinde başarılı sayılabilecekken, ÜAK’ın hukuka aykırı işlemi ile başarısız sayılan aday eser inceleme davasında yürütmenin durdurulması kararı ile doçentlik unvanına kavuşur. Sürecin tamamlanmasının doğal bir sonucu olarak, adayın başarılı bulunması halinde doçentlik belgesinin düzenlenmesi gerekmektedir. Danıştay 8. Dairesi’nin bir başka kararı bu sonucu net bir şekilde ortaya koymaktadır:

“…anılan işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesi sonrasında davacının doçentlik belgesini aldığı hususu dikkate alındığında…” (Danıştay 8. Daire, 2024/510 E., 2024/522 K.).

Doçentlik başvurusunda eser inceleme itiraz ve dava süreci ile ilgili ayrıntılı bilgi verdiğimiz makalemize buradan ulaşabilirsiniz.

Asgari Şart Davasında Yürütmenin Durdurulması

Asgari şartları sağlayamadığından doçentlik başvurusunun iptaline karar verilen aday tarafından açılan davada da yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Asgari şart davasında yürütmenin durdurulması kararının sonucu adayın sürecinin devam ettirilmesi yani eser inceleme aşamasına geçilmesi doğrultusunda olur. Asgari şart davasında yürütmenin durdurulması kararı ile doğrudan doçentlik belgesi düzenlenmez. Zira Mahkeme’nin yürütmenin durdurulmasına karar verdiği işlem adayın asgari şartları sağladığı tespitine dayanır.  “…Doçentlik değerlendirme jürisi, hakkında bilimsel araştırma ve yayın etiği ihlali bulmadığı ve asgari başvuru şartlarını sağladığını tespit ettiği adayın akademik çalışmalarının niteliği ve bilim/sanat alanına katkısını esas almak suretiyle “başarılı” veya “başarısız” bulduğunu belirten ayrıntılı ve gerekçeli bir değerlendirme raporu hazırlar…” hükmüne haiz mevzuat gereği bu aşamadan sonra eser inceleme aşamasına geçilmesi gerekir.

Asgari şart davasında yürütmenin durdurulması kararı sonrasında eser inceleme aşamasına geçen doçentlik jürisinin bu sefer adayı eser inceleme neticesinde başarısız bulması halinde, yeni bir dava ile (eser inceleme davası) bu işlemin de iptal istenebilir.

Doçentlik Başvurusunun Etik Sebeple İptali Davasında Yürütmenin Durdurulması

ÜAK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Komisyonu tarafından yapılacak inceleme neticesinde  adayın doçentlik başvurusunda etik ihlali bulunduğu sonucuna varılması halinde ise, doçentlik başvurusu iptal edilir. Doçentlik başvurusunun etik sebeple iptali davasında yürütmenin durdurulması kararı ile ÜAK adayın sürecinin devam ettirilmesi yönünde işlem tesis etmeye mecburdur. Doçentlik başvurusunun etik sebeple iptali davasında yürütmenin durdurulması kararı ile de doğrudan doçentlik belgesi düzenlenmez. Bu durumda yürütme durdurma kararı adayın çalışmalarında etik ihlal bulunmadığı tespitine dayanacağından aşamaların devam ettirilmesi gerekir. “…Doçentlik değerlendirme jürisi, hakkında bilimsel araştırma ve yayın etiği ihlali bulmadığı ve asgari başvuru şartlarını sağladığını tespit ettiği adayın akademik çalışmalarının niteliği ve bilim/sanat alanına katkısını esas almak suretiyle “başarılı” veya “başarısız” bulduğunu belirten ayrıntılı ve gerekçeli bir değerlendirme raporu hazırlar…” hükmü gereği doçentlik başvurusunun etik sebeple iptali davasında yürütmenin durdurulması kararı ile Jüri’nin artık adayın asgari şartlara haiz olup olmadığının değerlendirmesine geçmesi gerekir.

Doçentlik etik davasında yürütmenin durdurulması kararı sonrasında asgari şartların değerlendirilmesi aşamasına geçen doçentlik jürisinin bu sefer adayın asgari şartları sağlamadığı veya sürecin devamında aqdayı eser inceleme neticesinde başarısız bulması yönünde işlem tesis etmesi halinde de bu işlemlere karşı ayrı ayrı dava açmak mümkündür.

Yürütme Durdurma Kararı ile Doçentlik Belgesi Düzenlenmesi

Doçentlik davasında yürütmeyi durdurma kararı alınması halinde ÜAK, bu karara uymakla ve doçentlik değerlendirme sürecini tamamlayarak adayın başarılı olması durumunda doçentlik belgesini düzenlemekle yükümlüdür. Bu durumda doçent adayı yürütme durdurma kararı ile düzenlenen doçentlik belgesi ile örneğin kadro başvurusu yapabilecektir. Dolayısıyla yürütme durdurma kararı ile doçentlik belgesi düzenlenir mi sorusunun cevabı (eser inceleme davaları için doğrudan diğer asgari şart ve etik davaları için dolaylı olarak) evettir.

Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, yürütmenin durdurulması kararı ile elde edilen statünün nihai ve kalıcı olmadığıdır. Bu statü (doçentlik belgesi), davanın esastan kazanılması şartına bağlıdır. Danıştay 12. Dairesi’nin bir kararında bu durum, ilk derece mahkemesi kararı ile elde edilen bir statünün “kazanılmış hak” teşkil etmeyeceği vurgulanarak açıklanmıştır (Danıştay 12. Daire, 2013/10902 E., 2014/2399 K.). Benzer şekilde, yürütmenin durdurulması kararına istinaden düzenlenen bir diplomanın, yürütmeyi durdurma kararının daha sonra kaldırılması üzerine iptal edildiği bir başka Danıştay kararı da bu statünün geçiciliğini teyit etmektedir (Danıştay 8. Daire, 2021/5764 E., 2024/1264 K.).   Dolayısıyla yürütme durdurma kararı ile doçentlik belgesi düzenlenmesi halinde elde edilen, doçentlik unvanı ve belgesi, davanın esastan reddedilmesi halinde hukuki geçerliliğini yitirecek ve geri alınabilecektir. Bu nedenle, yürütmenin durdurulması kararı davacıya dava süresince önemli bir avantaj sağlasa da, bu statünün nihai olmadığı ve davanın esastan kazanılmasına bağlı olduğu unutulmamalıdır.

Akademik Davalar İle İlgili Çalışmalarımız

Büken Hukuk & Danışmanlık Bürosu , akademik dava avukatı ve idare hukuku avukatı olarak, idare hukukunun tüm alanlarında ve ancak özellikli olarak Yükseköğretim Hukuku kapsamındaki doçentlik, atama, disiplin, etik, unvan ve kadro davaları dahil tüm alt dallarında faaliyet göstermektedir.. Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için 05070575335 nolu telefon numarasından ulaşabilirsiniz.