Bu makalemizde çarpıtma etik ihlali nedir sorusuna emsal Danıştay kararları doğrultusunda cevap arayacağız. Çarpıtma etik ihlalinin sözlük anlamından çok, çarpıtma etik ihlali hangi durumlarda nasıl gerçekleşir sorusuna cevap arayarak ve olası çarpıtma etik ihlali savunma yöntemleri yazımız içeriğinde yer almaktadır.

Çarpıtma Etik İhlali Nedir?

Çarpıtma etik ihlali, araştırma verilerini tahrif etme, sonuçlarla oynama, kullanılmayan yöntemleri kullanılmış gibi gösterme ve araştırma sonuçlarını destekleyenlerin çıkarlarına göre şekillendirmedir. Hem mevzuat hem Danıştay kararlarında çarpıtma etik ihlalinin standart tanımının bu şekilde olduğu görülmektedir. Danıştay 8. Dairesi’nin 2016/6951 E. sayılı kararında çarpıtma etik ihlali şu şekilde tanım bulmuştur;

“Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek.”

Çarpıtma Etik İhlali Nasıl Gerçekleşir?

Görüldüğü üzere çarpıtma etik ihlali tanımı oldukça geniştir. Çarpıtma etik ihlali sahtecilik ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Sahtecilik etik ihlalinde var olmayan bir veri söz konusuyken çarpıtma etik ihlali var olan bir veri üzerinden işlenir. Hangi durumlarda çarpıtma etik ihlali var kabul edileceğini Danıştay kararları doğrultusunda irdelemek gerekir. Danıştay kararlarında çarpıtma etik ihlali nasıl gerçekleşir sorusuna cevap olarak;

Çarpıtma Etik İhlali Örnekleri

• Bir akademisyenin doktora tezindeki bir görseli, daha sonraki bir yayınında farklı deney koşullarında elde edilmiş yeni bir sonuç gibi sunması (Ankara BİM 4. İDD, 2020/2205 E.).
• Tamamlanmamış bir TÜBİTAK projesini, akademik atama başvurusunda tamamlanmış gibi göstermek (Danıştay 1. Daire, 2020/1247 E.).
• Bir makalede, başka bir çalışmaya ait etik kurul onay numarasını kullanarak dergiyi yanıltmak ve çalışmanın yapıldığı hastanenin niteliği hakkında yanlış beyanda bulunmak (Danıştay 8. Daire, 2017/3800 E.).
• Bir ağız ve diş sağlığı merkezinin kendisini “Diş Hastanesi” olarak tanıtması ve “bölgedeki tek merkez” gibi ifadelerle talep yaratmaya çalışması (Danıştay 8. Daire, 2023/674 E.).

Çarpıtma Etik İhlali Savunması Nasıl Olmalıdır?

Çarpıtma etik ihlal iddiası ile bu yöndeki bir etik ihlal iddiasının yükseköğretim kurumuna ulaşması ile ya da doçentlik başvurusu sırasında karşı karşıya kalınabilir. Ya da doktor öğretim üyesi ya da profesörlük kadroları için, kadro başvurusu sırasında jüri değerlendirmeleri ile de çarpıtma etik ihlali ortaya atılabilir. Çarpıtma etik ihlali iddiası ile karşı karşıya kalındığında verilecek savunma hayati öneme sahiptir. Çarpıtma etik ihlali savunma dilekçesi hazırlamak zorunda kalınması halinde, alanında uzman bir hukukçudan profesyonel yardım alması en önemli tavsiyemizdir. Nitekim hem disiplin hem de etik anlamında olumsuz sonuçlara sebebiyet verebilecek bu iddianın olası olumsuz sonuçlarının önüne ancak iyi hazırlanmış bir savunma dilekçesi ile geçilebilmektedir.

Çarpıtma etik  ihlali savunması nasıl olmalıdır diye sorduğumuzda, bu soruya verilecek genel bir cevap yoktur. Savunma somut olayın ve iddiaların içeriğine göre değişiklik göstermektedir. Ancak fikir vermesi adına çarpıtma etik ihlali savunması içeriğinde şu hususlara yer verilmesi mümkündür;

Çarpıtma Etik İhlalinde Savunma Örnekleri

•  İhlal iddiasının hangi eserde ve eserin hangi bölümünde gerçekleştiğinin açıkça belirtilmemesi halinde çarpıtma etik ihlalinin somutlaştırılmadığı savunması yapılabilir.
• İhlal tespitinin soyut iddialara dayanması ve somut, bilimsel gerekçelerle desteklenmemesi halinde bilimsel gerekçeden yoksunluk savunması yapılabilir.
• Eylemin,  “çarpıtma” fiilinin unsurlarını tam olarak taşımaması halinde tipiklik ilkesine aykırılık gündeme gelebilir.

Akademik Davalar İle İlgili Çalışmalarımız

Büken Hukuk & Danışmanlık Bürosu , akademik dava avukatı ve idare hukuku avukatı olarak, idare hukukunun tüm alanlarında ve ancak özellikli olarak Yükseköğretim Hukuku kapsamındaki doçentlik, atama, disiplin, etik, unvan ve kadro davaları dahil tüm alt dallarında faaliyet göstermektedir.. Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için 05070575335 nolu telefon numarasından ulaşabilirsiniz.