Medeni Kanunumuz boşanmada kusuru bulunmayan veya daha az kusurlu eşe, boşanma nedeniyle uğradığı maddi zararın giderilmesini isteme için maddi tazminat davası açma hakkını, kişilik hakları saldırıya uğradıysa manevi tazminat davası açma hakkını tanımıştır. İş bu makalemizde boşanmada tazminat konusunda, maddi tazminat ve sonuçları incelenecek olup, manevi tazminat davası için ayrıntılı bilgi almak için buraya tıklayarak makalemizi okuyabilirsiniz.
Türk Medeni Kanunu’nun 174. Maddesinin 1. Fıkrasına göre; “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.”
Boşanma Davasında Maddi Tazminat Talep Etmenin Şartları Nelerdir?
1.Maddi Tazminat Talep Edilmelidir
Hukuk sistemimizde hâkimin talep edilenden fazlasına karar vermesine imkan tanınmamıştır. Buna göre, boşanma davasında maddi tazminata hak kazanılabilmesi için maddi tazminat talebinin dava dilekçesinde mutlaka belirtilmesi ve açıklanması gerekir. Talep edilmemesi halinde, şartları oluşsa bile maddi tazminata hükmedilmeyecektir.
2. Tazminat İsteyen Tarafın Kusursuz veya Daha Az Kusurlu Olmalıdır.
Maddi tazminat isteyebilmenin şartlarından en önemlisi istemde bulunan eşin kusursuz veya diğer eşten daha az kusurlu olması gerekliliğidir. Eğer tazminat isteyen taraf, kusurlu bir davranışı ile boşanmaya neden olmuşsa maddi tazminat isteminin reddine karar verilecektir. Her iki tarafın da boşanmada kusurlu olması hali söz konusuyla ancak diğer tarafa oranla ondan daha az kusurlu olan taraf maddi tazminat talep edebilir.
3.Davalı Tarafın Kusurlu Olması Gerekir
Maddi tazminat isteminin kabulüne karar verilebilmesi için davalının kusurlu olması gerekir. Davalı taraf kendi kusuru ile boşanmaya sebebiyet vermemişse onun aleyhine tazminata hükmedilemez.
4. Tazminat İsteyen Tarafın Mevcut veya Beklenen Bir Menfaatinin Boşanma Yüzünden Zedelenmiş Olması Gerekir
Mevcut menfaatten maksat, evlilik birliği boşanmayla ortadan kalkmamış olsaydı, kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafın sağlamaya devam edecek olduğu yararlardır. Bunlara örnek olarak kusursuz eşin boşanma sonucunda diğerine ait malları veya sermayeyi vermeye, ticarethaneyi tasfiyeye mecbur kalması gösterilebilir.
Beklenen menfaat, sağlanmış veya sağlanmakta olan bir menfaat olmayıp, kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafın evlilik devam etmiş olsaydı ileride sağlayacak olduğu bir takım yararlar demektir. Bunlara da örnek olarak sosyal güvenlik kurum veya sandıklarından eş dolayısıyla bağlanacak aylık veya eşlerden birinin diğerinin işyerinde çalışmasından elde ettiği gelir gösterilebilir.
Boşanma Davasında Maddi Tazminat Nasıl Talep Edilir?
Boşanma davasında maddi tazminat talebi, boşanma davasında ileri sürülebileceği gibi ek bir dava ile de maddi tazminat talep edilebilir. Boşanma davası devam ederken de ayrı bir dava ile de maddi tazminat talep edilebilmesi mümkündür. Maddi tazminat istemi, eğer boşanma davasında ileri sürülmedi ise boşanma davası kesinleştikten sonra en geç bir yıl içinde açılacak dava ile istenmelidir. Ve ancak bu bir yıllık süre geçtikten sonra maddi tazminat talep etme hakkı zamanaşımına uğrar.
Dava genel yetki kurallarına göre davalının ikametinin bulunduğu yer aile mahkemesinde açılmalıdır.
Boşanma davası dilekçesi ile birlikte talep edilen maddi ve manevi tazminat için ayrıca harç alınmayacakken, maddi tazminat talebinin ayrı bir dava ile ileri sürülmesi halinde açılacak dava nispi harca tabi olacaktır.
Boşanmada Maddi Tazminat Miktarı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir?
Maddi tazminatın miktarını, aile mahkemesi hâkimi takdir yetkisini kullanarak belirleyecektir. Ve ancak bu miktarın belirlenmesinde, eşlerin ekonomik ve sosyal durumları, evlilik ne kadar süre devam ettiği, tarafların boşanmadaki kusur derecesi, boşanma nedeniyle zedelenen mevcut veya beklenen zararın miktarı da göz önünde bulundurulmaktadır. Dolayısıyla özellikle eşlerin boşanmadaki kusur durumları ve eşlerin alım gücü hükmedilecek maddi tazminatın belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır.
Boşanma Davasında Hangi Alacaklar Maddi Tazminata Konu Edilemez?
- Boşanma kararı kesinleştikten sonra açılacak maddi tazminat davasının, kesinleşmeden itibaren bir yıllı süre içinde açılması gerekir, aksi halde zamanaşımına uğrar.
- Taraflar evlenme sırasında yapılan masraflar ile evlenme nedeniyle verilen hediyeleri maddi tazminat olarak isteyemezler.
- Tarafların eşit kusurlu olması veya tazminat talep eden eşin davalı eşten daha fazla kusurlu olması halinde maddi tazminata hükmedilemez.
Boşanmada tazminat davasında maddi tazminatın belirlenmesinde eşlerin kusur durumu ve eşlerin maddi güçlerinin tam olarak ortaya konması önem arz ettiğinden bir boşanma avukatı aracılığıyla takip edilmesinde hukuki yarar olduğu görüşündeyiz.
Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.