Bu makalemizde hediye yazarlık etik ihlali ana hatlarıyla incelecektir. Hediye yazarlık etik ihlali literatürde, doğrudan "hediye yazarlık" olarak değil, "haksız yazarlık" (unjust authorship) kavramı içinde ele alınmaktadır.

Hediye Yazarlık Etik İhlali Nedir?

Haksız yazarlık etik ihlali; bir bilimsel yayına aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dahil etme, aktif katkısı olan kişileri dahil etmeme veya nüfuz kullanarak ismini yazdırma eylemlerini kapsamaktadır.  Görüldüğü üzere; haksız yazarlık, hem bir yayına katkısı olmayan birini yazar olarak eklemeyi (hediye yazarlık) hem de yayına katkısı olan birini yazar listesinden çıkarmayı (hayalet yazarlık) içeren çift yönlü bir etik ihlaldir. Dolayısıyla hediye yazarlık etik ihlali haksız yazarlık düzenlemesinde yer bulmuştur. Hediye yazarlık etik ihlali, bir bilimsel yayına aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dahil etmek olarak tanımlanır.

Hediye yazarlık etik ihlali varlığında temel unsur "aktif katkı"nın yokluğudur. Danıştay, bir akademisyenin isminin bir makaleye "saygı ifadesi" olarak eklendiği ve kendisinin çalışmaya hiçbir katkısının bulunmadığı bir vakada, bu eylemin intihal değil, açıkça hediye yazarlık etik ihlali (haksız yazarlık) olduğuna hükmetmiştir

Danıştay 8. Daire, E. 2016/11085 K. 2020/4532 T. 21.10.2020:"Bununla birlikte davacının söz konusu yayında herhangi bir katkısının bulunmadığının, yayındaki her türlü çalışmanın V.T. tarafından yapıldığının davacının savunmaları ve V.T. tarafından verilen beyan ile … Noterliği'nde düzenlenen belge ile ortaya konulduğundan, davacının eyleminin intihal olarak değerlendirilemeyeceği, yukarıda alıntısı yapılan mevzuat hükmü uyarınca "aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek" fiiline uyduğu, dolayısıyla davacının bu fiilinin haksız yazarlık olarak değerlendirilmesi gerekirken davalı idarece intihal olarak değerlendirilmesine yönelik dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uygunluk bulunmamaktadır."

Hediye yazarlık suçlaması keyfi olamaz. Hediye yazarlık etik ihlali ile ilgili yapılan soruşturma sırasında ilgilinin "aktif katkısının bulunmadığı" her türlü şüpheden uzak ve somut delillerle ortaya konmalıdır. Ankara Bölge İdare Mahkemesi'nin bir kararında, üniversite komisyonunun verdiği etik ihlal kararının iptaline hükmedilirken şu gerekçe vurgulanmıştır:

Ankara BİM 4. İdari Dava Dairesi, E. 2019/3667 K. 2020/309 T. 14.02.2020:"Olayda, davalı üniversite Rektörlüğü bünyesinde oluşturulan Yayın Etiği Komisyonunca, davacının etik ihlali iddialarına konu eserleri ile ilgili açıklamasının istenilmediği herhangi bir bilimsel raporlama ve değerlendirme yapılmadığı gibi haksız yazarlık şeklindeki ihlalin ne şekilde yapıldığının somut bir şekilde açıkça belirtilmediği, dolayısıyla davacının eserinde etik ihlali olduğunun somut ve bilimsel gerekçelere dayandırılmadığı görülmektedir."

Akademik Davalar İle İlgili Çalışmalarımız

Büken Hukuk & Danışmanlık Bürosu , akademik dava avukatı ve idare hukuku avukatı olarak, idare hukukunun tüm alanlarında ve ancak özellikli olarak Yükseköğretim Hukuku kapsamındaki doçentlik, atama, disiplin, etik, unvan ve kadro davaları dahil tüm alt dallarında faaliyet göstermektedir.. Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için 05070575335 nolu telefon numarasından ulaşabilirsiniz.