Bu makalemizde bir Danıştay kararları doğrultusunda  yüksek lisans tezinde intihal tespit edilirse ne olur sorusunu cevaplamaya çalışacağız. Yüksek lisans eğitimi akademik hayatın ilk aşaması olduğu göz önünde bulundurulduğunda, yüksek lisans öğrencileri farkında olmadan etik ihlal boyutunda hatalar yapabildikleri gözlemlenmektedir. Bazen yüksek lisans tezinde intihal boyutuna varacak etik ihlalleri vuku bulmaktadır.

Yüksek Lisans Tezinde İntihal

Mevzuatımızda  intihal suçu "başkalarına ait özgün fikir, metot, veri veya eserleri bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendisine ait gibi göstermek" olarak tanımlanmıştır.

Yüksek lisans tezinde intihal iddiası şikayet veya re'sen yapılan bir inceleme üzerine gündeme gelebilir. Bu durumda İntihal iddialarının soruşturulmasında, üniversite tarafından alanında uzman bilirkişilerden detaylı, bilimsel ve karşılaştırmalı bir rapor alınması esastır. Alınacak raporda yüksek lisans tezinde intihal bulunup bulunmadığının açık ve net olarak ortaya konulduğu bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmesi gerekmektedir. Ayrıca soruşturma sürecinde, hakkında işlem tesis edilecek öğrencinin savunma hakkına riayet edilmesi de bir zorunluluktur.

Yüksek Lisans Tezinde İntihal Tespiti Halinde Yapılacak İşlem ve Yetkili Birim

Yüksek lisans tezinde intihal tespit edilmesi halinde yapılacak işlemler kişinin öğrenci veya akademisyen olmasına göre değişir. Yüksek lisans tezinde intihal yapan kişinin öğrenci olması halinde Enstitü Yönetim Kurulu tarafından yüksek lisans diplomasının iptali kararı verilebilecektir. Zira yüksek lisans tezinin ve diplomasının iptaline ilişkin kararı alacak yetkili merci, Disiplin Kurulu değil, ilgili Enstitü Yönetim Kurulu'dur. "Yetki ve usulde paralellik" ilkesi gereğince, tezi kabul edip mezuniyete karar veren birim olan Enstitü Yönetim Kurulu, bu işlemin geri alınmasında da yetkilidir.

Danıştay 8. Dairesi'nin birçok kararında bu yönde tesis edilen işlemler hukuka uygun bulunmuştur. Dairenin 2020/5009 E., 2023/1413 K. sayılı kararında şu ifadelere yer verilmiştir:

"...Davacı tarafından hazırlanan tezde intihal yapıldığının bilirkişi raporu ile sabit olması karşısında, yüksek lisans tezinin iptal edilmesinde ve buna bağlı olarak davacıya verilen diplomanın iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak, davanın reddine karar verilmiştir."

Danıştay 8. Dairesi'nin 2019/4746 E., 2022/7916 K. sayılı bir başka kararında, yüksek lisans tezinde intihal tespit edilmesi halinde, yüksek lisans diplomasının iptaline ilişkin işlem bir disiplin cezası olmadığından, Disiplin Kurulu yetkili değildir. Tezi kabul eden ve mezuniyete karar veren merci Enstitü Yönetim Kurulu olduğundan bu işlemi geri alma (iptal etme) yetkisine de sahiptir. Kararda bu durum şöyle ifade edilmiştir:

"...Disiplin kurulunun önerisi sonrasında Enstitü Yönetim Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekirken yetkisiz Disiplin Kurulu tarafından tesis edilen dava konusu işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır..."

Yüksek lisans tezinde intihal yapan kişinin akademisyen olması halinde ise, işlemler 2547 sayılı Kanun gereğince disiplin soruşturması yürütülmesi gerekir. 2547 sayılı Kanun'un 53/5 maddesine göre intihal suçu nun karşılığı verilecek ceza üniversite öğretim mesleğinden çıkarmadır. Ayrıntılı bilgi almak için "İntihal Suçu Nedir?" başlıklı makalemizi buradan inceleyebilirsiniz.

Yüksek Lisans Diplomasının İptali Davası

Yüksek lisans tezinde intihal tespit edilmesi halinde ilgili Enstitü tarafından yüksek lisans diplomasının iptali yönünde karar alınabilir. Alınacak yüksek lisans diplomasının iptali kararı bir idari işlemdir. Dolayısıyla her idari işlem gibi iptal davasına konu edilebilir. Açılacak yüksek lisans diplomasının iptali davası açılırken tezde gerçekten intihal bulunup bulunmadığı, ilgili Üniversite tarafından usulüne uygun biçimde bilirkişi raporu alınıp alınmadığı, ilgili birimin kararı vermeye yetkili olup olmadığı gibi hususlar önem arz edecektir.

Akademik Davalar İle İlgili Çalışmalarımız

Büken Hukuk & Danışmanlık Bürosu , idare hukuku avukatı olarak, idare hukukunun tüm alanlarında ve ancak özellikli olarak Yükseköğretim Hukuku kapsamındaki doçentlik, atama, disiplin, etik, unvan ve kadro davaları dahil tüm alt dallarında faaliyet göstermektedir.  Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için 05070575335 nolu telefon numarasından ulaşabilirsiniz.