Bu makalemizde Üniversitelere karşı açılan sınav sonucuna itiraz ve not tespit davası ele alınacaktır. Üniversite öğrencilerinin sınav sonucuna itiraz olarak bildikleri bu dava, literatürde "not tespit davası" olarak adlandırılan bir iptal davası türüdür. Temel iddia öğrencinin girdiği sınavda aldığı notun hatalı veya eksik olduğu iddiasıdır. Bu davaların temelini, sınav sonucunun bir idari işlem olarak kabul edilmesi ve bu işlemin de diğer idari işlemler gibi yargı denetimine tabi olması oluşturmaktadır.

Not Tespit Davası 2025

Üniversite tarafından verilen sınav notu, idarenin tek taraflı iradesiyle tesis edilen ve öğrencinin hukuki durumunu etkileyen bir idari işlemdir. Bu işlem, idare hukukunun temel ilkeleri ve hukuka uygunluk açısından yargı denetimine tabidir. Bu makalemizde sınav sonucuna itiraz ve not tespit davası 2025 yılı itibariyle güncel Danıştay kararları ile incelenmektedir.

Sınav Sonucuna İtiraz Nedir?

Sınav sonucuna itiraz olarak adlandırılan husus aslında bir idari başvuru yoludur. Sınav sonucuna itiraz tüketilmesi zorunlu bir başvuru yolu olarak öngörülmüşse, not tespit davası açmadan önce bu idari başvuru yolunun tüketilmesi zorunludur. Zira eğer kanun veya ilgili yönetmelik, bir idari işleme karşı dava açmadan önce tüketilmesi zorunlu bir başvuru yolu öngörmüşse, bu yola başvurulmadan açılan dava usulden reddedilir. Bu durumda, ilk ilan edilen sınav sonucu "hazırlık işlemi" veya "henüz kesinleşmemiş işlem" niteliği taşır; asıl dava konusu edilebilir işlem ise itirazın reddi kararı olur. Bu ayrım, not tespit davası açma süresinin ne zaman başlayacağı açısından da kritik öneme sahiptir. Üniversitelerin açıkladığı sınav sonucuna itiraz edilmesi zorunlu mudur? Üniversitelerin ilan ettiği sınav sonucuna itiraz konusunda Kanun'da genel bir düzenleme yoktur. Dolayısıyla ilgili Üniversitesi'nin Sınav Yönetmeliği'nin içeriği sınav sonucuna itiraz konusunda belirleyici olacaktır. Eğer yönetmelikte sınav sonuçlarına itiraz edilebileceğine dair bir hüküm varsa hükmün lafzına göre itirazın zorunlu olup olmadığını belirlenecektir. Yine sınav sonucuna nasıl itiraz edilir sorusu da cevabını ilgili Yönetmelikte bulacaktır.

Not Tespit Davası Nedir?

Not tespit davası, Üniversite öğrencilerinin sınav sonuç notlarının ölçme ve değerlendirme kurallarına, hukukun eşitlik, belirlilik, hakkaniyet gibi temel ilkelerine ve mevzuata aykırı olduğu iddiası ile açtıkları bir idari dava türüdür. Anayasa'nın 125. maddesi uyarınca idarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolu açıktır. Not tespit davası hukuki dayanağını buradan alır. Not tespit davası ile davacı öğrenci -çoğunlukla- kendisine verilen notun olması gerekenden daha az olduğu iddiasında bulunmaktadır.  Not tespit davasının kabulü, sınav kağıdının tarafsız bir bilirkişi heyeti tarafından incelenmesi ve bu inceleme sonucunda notlandırmada objektif bir hata, keyfilik veya ölçme-değerlendirme ilkelerine aykırılık tespit edilmesine bağlıdır.

Not Tespit Davasının Tarafları

Not tespit davasında davacı idari işlem nedeniyle menfaati ihlal edilen kişi olan öğrencidir.  İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temel prensipleri gereğince, iptal davası açabilmek için dava konusu işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat bağının bulunması gerekir. Öğrencinin düşük not alarak dersten kalması ve okulunun uzaması, bu menfaat ihlalini doğrudan oluşturmaktadır.

Not tespit davasında davalı ise iptali istenen idari işlemi (not verme, başarısız sayma) tesis eden idare olan üniversitedir. Dava dilekçesinde davalı olarak üniversitenin tüzel kişiliğinin yani rektörlüğünün gösterilmesi gerekmektedir.

Not Tespit Davasında Dava Açma Süresi

Not tespit davasında uygulanması gereken dava açma süresi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun (İYUK) 7. maddesi uyarınca 60 (altmış) gündür. Önemle ifade etmek gerekir ki, İYUK'un 20/B maddesinde düzenlenen ve "Millî Eğitim Bakanlığı ile Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılan merkezî ve ortak sınavlar" için geçerli olan 10 (on) günlük özel dava açma süresi, üniversitenin kendi iç sınavları için geçerli değildir. 60 günlük dava açma süresi, kural olarak sınav sonucunun öğrenciye yazılı olarak bildirildiği tarihi izleyen günden itibaren başlar. Yazılı bildirim yoksa, not tespit davasında süre hesabında, notun öğrenildiği (örneğin, öğrenci bilgi sisteminde ilan edildiği) tarih esas alınır.

Not Tespit Davasının Hukuki Dayanağı

Öğrencinin dersten kalması ve/veya okulunun uzaması, Anayasa Mahkemesi'nin 1995/46-1995/49 sayılı kararında da belirttiği üzere, iptal davası açmak için yeterli olan "meşrû, güncel ve ciddî bir menfaat ihlali" oluşturmaktadır.  Danıştay'ın yerleşik uygulaması bir Üniversite öğrencisinin sınav sonucunun, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesi kapsamında "yetki, şekil, sebep, konu ve maksat" yönlerinden hukuka uygunluk denetimine tabi bir idari işlem olduğu konusunda birleşmektedir. Zira sınavın değerlendirilmesinde yapılan bir hata, işlemin "sebep" unsurunu sakatlar. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun bir kararında belirttiği gibi, not tespit davası değerlendirme sürecindeki en küçük bir hata dahi işlemin iptalini gerektirebilir:

"...Sorunun cevap anahtarı ile bir bütün olduğu dikkate alındığında, cevap anahtarındaki seçenek hatasının, sorunun, soru sorma tekniği ile ölçme ve değerlendirme kurallarına uygun hazırlanmadığını gösterdiği, bunun da sorunun iptalini gerektireceği sonucuna ulaşılmıştır." (Danıştay-İDDK-2024/158-2024/1760)

Not tespit davası na hakim olan bu ilke, sadece çoktan seçmeli sınavlarda değil, klasik sınavlardaki değerlendirme kriterlerinin veya puanlama bareminin objektif olmaması durumunda da geçerlidir.

Not Tespit Davasında Bilirkişi Raporu

Not tespit davasında, idare mahkemesi sınav kağıdını ve ilgili belgeleri idareden talep eder. Not tespit davasında bilirkişi incelemesi sırasında, öğrencinin sınav kağıdını yeniden değerlendirerek alması gereken notu tespit eder.  Danıştay'ın yerleşik içtihatları, not tespit davasında uyuşmazlığın çözümünün "özel veya teknik bilgiyi gerektirmesi" nedeniyle konunun uzmanı bilirkişilere başvurması gerektiğini vurgulamaktadır. Davanın lehe sonuçlanması, büyük ölçüde mahkemenin atayacağı bilirkişi heyetinin sınav kağıdı üzerinde yapacağı inceleme sonucunda hazırlayacağı rapora bağlıdır. Dolayısıyla not tespit davasında bilirkişi raporu, davanın kaderini belirleyen en önemli delil niteliğindedir. Danıştay 8. Dairesi'nin E. 2024/2524 K. 2025/422 T. 05.02.2025 sayılı kararında not tespit davasında bilirkişi raporunun önemi vurgulanmıştır. Bölge İdare Mahkemesi, davacıya verilen 58 puan ile bilirkişi raporu ile belirlenen 62 puan arasındaki 4 puanlık farkı, "takdire dayalı olarak makul sayılabilecek seviyede farklılık" olarak değerlendirmiştir. Ancak Danıştay, bu değerlendirmeyi bozmuştur. Danıştay'a göre, davacının talebinin sınav notunun iptaline yönelik olduğu ve bilirkişi raporu ile davacının sınav kağıdına dört puan eksik not verildiğinin ortaya konulduğu dikkate alındığında, hukuki değerlendirmenin verilen puanın eksik olup olmadığı üzerinden yapılması gerekmektedir. Danıştay, bilirkişi incelemesinde sınav puanının 62 olarak belirlenmesiyle, davacının sınav kağıdına noksan not takdir edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşarak, Bölge İdare Mahkemesi'nin "takdire dayalı makul bir farklılık" görüşünü hatalı bulmuş ve davanın reddi yönündeki kararda hukuki isabet bulunmadığına hükmetmiştir. Bu sırada önemle belirtmek gerekir ki, not tespit davası davacısının bilirkişi incelemesi masraflarını karşılaması zorunludur. Aksi takdirde, mahkeme hukuka uygunluk denetimi yapamayacağı gerekçesiyle davayı reddedebilir.

Not Tespit Davası Sonucunda Verilecek Karar

Nitekim incelenen dava dosyalarında, not tespit davasında bilirkişi raporu ile notun yükseldiği durumlarda genellikle iptal kararı, yani not tespit davasının kabulü kararı notun değişmediği durumlarda ise davanın reddi kararı verilebilmektedir. Davacının not tespit davasında bilirkişi raporu ile notunun değişmesi halinde, davalı Üniversite'nin sınav tarihinden geçerli olmak üzere davacının başarılı olduğu yönünde işlem tesis etmesi gerekir. Dolayısıyla davacının yeniden sınava alınması doğru bir uygulama değildir. Üniversitenin bilirkişinin belirlediği notu esas alarak dersi geçmiş sayması gerekmektedir.

Akademik Davalar İle İlgili Çalışmalarımız

Büken Hukuk & Danışmanlık Bürosu , idare hukuku avukatı olarak, idare hukukunun tüm alanlarında ve ancak özellikli olarak Yükseköğretim Hukuku kapsamındaki, not tespit davası, doçentlik, atama, disiplin, etik, unvan ve kadro davaları dahil tüm alt dallarında faaliyet göstermektedir.  Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için 05070575335 nolu telefon numarasından ulaşabilirsiniz.