Bu makalemizde disiplin soruşturmasında savunma tüm ayrıntılarıyla ele alınacaktır. Memur hakkında açılan disiplin soruşturması savunma aşamasına geldiğinde kritik bir aşama başlamaktadır. Bu nedenle yazımızda disiplin soruşturmasında savunma nasıl yapılmalıdır ve nelere dikkat edilmelidir, disiplin soruşturmasında savunma istem yazısı içeriğinde hangi unsurların yer alması gerekir, disiplin soruşturmasında savunma sırasında hangi haklar kullanılabilir sorularına cevap verilmiştir.
Disiplin Soruşturmasında Savunma
Disiplin soruşturmasında savunma ve bu savunmanın nasıl yapıldığı soruşturmanın gidişatı bakımından hayati önemdedir. Zira memur yaptığı savunmada verdiği ifadeler ile bağlıdır. Disiplin soruşturması neticesinde disiplin cezası ile tecziye edilmesi halinde açılan iptal davalarında da bu savunma içeriği ile bağlı kalınmaktadır. Dava aşamasında disiplin soruşturmasında verilen savunmanın aksine yapılan savunmalar inandırıcılığı yitirmekte ve Mahkemeler tarafından suçtan kurtulmaya yönelik yapıldığı değerlendirilmektedir.
Yine disiplin soruşturmasında savunma usulüne uygun biçimde alınmalıdır. Bu aşamada usul kurallarına uyulmaması işlemin iptalini mümkün kılar. Dolayısıyla gerekli disiplin soruşturmasında savunma hakkının kullandırılması; gerekli savunma süresinin tanınması, savunma hakkının etkin biçimde kullandırılması, ilgilinin disiplin soruşturmasında savunma delillerini sunmasına imkan verilmesini de kapsar.
Bu bakımdan bu makalemizde disiplin soruşturmasında savunma konusunda savunma nasıl yapılmalıdır ve nelere dikkat edilmelidir, disiplin soruşturmasında savunma istem yazısında hangi unsurların yer alması gerekir sorularına cevap vermek istedik.
Disiplin Soruşturmasında Savunmanın Önemi
Disiplin soruşturmasında savunma ve ifade verme işlemleri hayati öneme sahiptir. Zira kişi kendisine isnat edilen fiiller ile ilgili açıklamalarını bu aşamada dile getirmekte ve delillerini sunmaktadır. Soruşturmanın gidişatı, isnat edilen fiilin ağırlığı teklif edilen cezanın türüne göre her soruşturma özelinde ayrı savunma geliştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca disiplin soruşturmasında savunma sırasında verilen beyanlar ve ikrar kişiyi dava aşamasında da bağlamaktadır. Dolayısıyla disiplin soruşturmasında savunma aşamasına gelindiğinde, savunmaların alanda uzman bir avukat eliyle hazırlanması veya alanında uzman bir avukattan hukuki danışmanlık alınması önemlidir.
Disiplin Soruşturmasında Savunma İstem Yazısı
Anayasa ile güvence altına alınan savunma hakkının şeklen değil, gerçek anlamda kullanılabilmesi için disiplin soruşturmasında savunma istem yazısı belirli asgari unsurları taşımalıdır. Disiplin soruşturmasında savunma istem yazısı içeriğinde “hangi fiili, nerede, ne zaman, nasıl, ne şekilde işlediğinin somut, hukuken kabul edilebilir ve delillerle şüpheye yer vermeyecek açıklıkta ortaya konularak” belirtilmesi gerekmektedir. İddiaların dayandığı deliller, fiilin hukuki nitelendirmesi ve hangi kanun maddesini (bent ve alt bent olarak) ihlal ettiği açıkça yazılmalıdır. Yine savunma istem yazısı içeriğinde fiil karşılığında önerilen disiplin cezasının ne olduğu bildirilmelidir.
Bir örnek vermek gerekirse “Özürsüz ve izinsiz olarak göreve gelmemek” fiili nedeniyle başlatılan disiplin soruşturmasında devamsızlık yapıldığı iddia edilen günlerin hangi günler olduğu belirtilmeli ve devamsızlığa ilişkin tutanaklar ilgiliye verilmelidir. Ayrıca özürsüz ve izinsiz sayılan günlerin kaç gün olduğuna ve kesintisiz olup olmamasına göre karşılık ceza değişeceğinden buna da dikkat edilmelidir.
Disiplin Soruşturmasında Savunma Süresi
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 130. maddesi uyarınca, savunma için “7 günden az olmamak üzere” bir süre tanınması zorunludur. Yazıda ayrıca, bu süre içinde savunma yapılmaması halinde bu haktan vazgeçilmiş sayılacağının bildirilmesi gerekmektedir (Danıştay 8. Daire, 2016/12316 E., 2021/676 K., 04.02.2021). Dolayısıyla savunma istem yazısında, 657 sayılı Kanun uyarınca en az yedi gün süre tanınmalı ve bu süre içinde savunma yapılmaması halinde bu haktan vazgeçilmiş sayılacağı ihtar edilmelidir.
Disiplin Soruşturmasında Savunma İsteme Yetkisi
Savunma isteme yetkisi, soruşturmayı yürüten muhakkikte değil, soruşturma tamamlandıktan sonra yetkili disiplin amiri veya kurulundadır. Bu kural uyarınca, soruşturmayı yürüten muhakkik tarafından alınan “ifade”, usulüne uygun bir “savunma” olarak kabul edilmez. Savunma, lehe ve aleyhe tüm deliller toplandıktan sonra, ceza vermeye yetkili makam tarafından istenmelidir.
“…savunmalarının, soruşturma sürecinin son aşamasında, yetkili disiplin amiri ya da kurulu tarafından istenmesi ve alınması gerektiği…” (Danıştay İDDK, 2024/29 E., 2024/57 K., 30.10.2024)
Disiplin Soruşturmasında Savunma Nasıl Yapılmalıdır?
Disiplin soruşturmasında savunma yapılırken ise öncelikle suçun maddi unsurları üzerinde durulmalıdır. Öncelikle savunmanın yazılı mı sözlü mü yoksa hem yazılı hem sözlü savunma şeklinde mi yapılacağı değerlendirilmelidir. Sözlü savunma yapılmak isteniyorsa, savunma sırasında maddi olaya bağlı kalınmalı, ayrıntıya girilmemeli, sorulan sorulara açık ve net cevaplar verilmelidir.
Disiplin soruşturmasında savunma hakkı kullanılırken delillerin sunulması da önemlidir. Özellikle devlet memurluğundan çıkarma gibi ağır bir ceza teklif edildiğinde, kanun disiplin soruşturmasında savunma hakkını geniş biçimde kullandırmaktadır. Bu haklar arasında “soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkı” bulunmaktadır (Danıştay 12. Daire, 2021/3952 E., 2024/3045 K., 13.06.2024). Bu hakların kullandırılmaması, savunma hakkının kısıtlanmasıdır. Dolayısıyla disiplin soruşturmasında savunma sırasında bu haklardan hangilerinin nasıl kullanılacağı doğru biçimde analiz edilmelidir. Toplanması istenen delillerin hangileri olduğu disiplin soruşturmasında savunma yazısı içeriğinde açık biçimde bildirilmelidir.
Savunma içeriğinde, isnada konu olaylar sade ve duru bir dille anlatılmalı, deliller dilekçe içeriğine ve/veya eklerine eklenmelidir. Zamanaşımı, isnat edilen suçtaki tipiklik unsuru ve somut deliller de değerlendirilmelidir.
Verdiğimiz örnek üzerinden devam edelim. “Özürsüz ve izinsiz olarak göreve gelmemek” fiili nedeniyle başlatılan disiplin soruşturmasında devamsızlık süresini hesaplarken takvim günlerini esas alınıp alınmadığı öncelikle değerlendirilmelidir. Göreve gelinmediği iddia edilen günün tam gün olup olmadığı da önemlidir. Yine fiilin “özürsüz” olarak işlenmediği, en güçlü savunma argümanlarından biridir. Özellikle belgelenmiş sağlık sorunları gibi mazeretlerin varlığı halinde, idarenin bu mazeretlerin geçerliliğini araştırmadan ceza vermesi “eksiklik” olarak kabul edilmektedir. Yine özürsüz ve izinsiz olarak göreve gelinmediği iddia edilen günler arasında kesinti bulunup bulunmadığı da suçun türünü ve karşılık disiplin cezasını değiştirdiğinden bu hususa da dikkat edilmelidir.
Disiplin soruşturmasında savunma süreci özetle bu şekildedir. Disiplin soruşturmalarında savunma sürecinin işletildiği durumlarda teklif edilen cezaların ağırlığı karşısında, bu yolu alanında uzman, Kurul tecrübesi bulunan bir avukat ile yürümek en önemli tavsiyemizdir. Büken Hukuk & Danışmanlık Bürosu , akademik dava avukatı ve idare hukuku avukatı olarak, idare hukukunun tüm alanlarında ve ancak özellikle memurların atanması, yer değiştirmesi, naklen atama işlemleri, doçentlik, disiplin, etik, unvan ve kadro davaları dahil tüm alt dallarında faaliyet göstermektedir. Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için 05070575335 nolu telefon numarasından ulaşabilirsiniz.