Yıllık izin ve yıllık izin ücreti, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53-60. maddelerinde, ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinde düzenlenmiştir. Bu makalemizde yıllık izin ücreti nedir, yıllık izin ücreti nasıl hesaplanır, yıllık izin ücreti zamanaşımı, yıllık izin ücretinin ispatı, yıllık izin ücretine uygulanacak faiz gibi konular yıllık izin ücreti ile ilgili yargıtay kararları doğrultusunda ana hatlarıyla incelenecektir.
Yıllık İzin Süreleri
Yıllık izin süreleri 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesinde düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre; yıllık izin ücreti,
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört gün,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden, az olamaz.
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
Onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz
Yıllık İzin Ücreti Nedir?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesine göre;
“İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.…”
İşçiler, iş sözleşmesi devam ederken, yıllık izin hakkının kullandırılmaması halinde, izin süreleri karşılığını ücret olarak ödenmesini talep edemezler. Yıllık izin süresinin ücrete dönüşmesi ancak izin kullandırma halinin ortadan kalkması ile yani iş akdinin sona ermesiyle gerçekleşir.
İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin kullanmadığı yıllık izin ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden ödenir.
Yıllık İzin Ücreti İspat Yükü ve Deliller
İşçiye yıllık izinlerinin kullandırıldığı veya kullanmadığı yıllık izin sürelerinin ücretinin ödendiğinin ispat yükü işveren üzerindedir. İşveren yıllık izin sürelerinin kullandırıldığını imzalı izin defteri ile veya buna eşdeğer bir belge ile kanıtlamak zorundadır. Yemin deliline de dayanılabilir. Aksi halde işçiye yıllık izin ücreti ödemek zorundadır.
Yıllık İzin Ücreti Zamanaşımı ve Faiz
Yıllık izin ücreti geniş anlamda ücret olarak değerlendirilmemektedir. Bu nedenle izin alacağı için 4857 sayılı İş Kanunu’nun 34. maddesinde sözü edilen bankalarca mevduata uygulanacak en yüksek faize karar verilemez. Yıllık izin ücretine yasal faiz uygulanır.
Yıllık ücretli izin alacağında zamanaşımı süresi, hangi kanuna tabi olursa olsun beş yıldır. Yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.
Yıllık İzin Ücreti Yargıtay Kararları
“…Yapılan iş mevsimlik değil, ancak işçi aralıklı çalıştırılmış ise mevsimlik işten söz edilemeyeceğinden bu sürede de bir yılı doldurmak koşulu ile izne hak kazandığı kabul edilmelidir. Kanun koyucunun mevsimlik işte yıllık izin öngörmemiş olmasının temel gerekçesi, çalışılan süre itibarıyla dinlenme ihtiyacının ortaya çıkmamış oluşudur. Ne var ki, özellikle işçinin her yıl 11 ay civarında çalıştırılması ve kısa bir askı süresinden sonra yeniden çalışmaya devam etmesi, diğer bir ifade ile yılın tamamına yakın bir bölümünde çalışılma hâlinde, anayasal temeli olan dinlenme hakkının tanınması gerekmektedir…” (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2015/7-905, 2018/1325 K, 04/07/2018 T)
“…17 yıl gibi uzun bir süre çalışan işçinin hiç izin kullanmadan çalışması, hayatın olağan akışına aykırı olduğundan davacının çalıştığı alt işverenlerden yıllık izin belgeleri istenmeli…” (Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 2013/17740, 2013/10994 K, 11.06.2013 T)
“…Yasada işçiye ücretli yılık izin dışında verilebilecek “ücretli izin” kavramı bulunmamaktadır. Bazı aylarda 9 güne varan ücretli izin kullanımları da mahkemece izin alacağının tespitinde dikkate alınmamıştır. Ancak yıllık izin hakkı bulunan bir işçiye, işverenin yıllık izninden mahsup edilmeyecek ücretli izin vermesinin bu yasal düzenleme karşısında kabulü mümkün değildir…” (Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 2015/6768, 2016/7871 K, 11.04.2016T)
İş akdinin haklı nedenle feshedilip feshedilmediğinin tespiti ve yıllık izin ücreti alacağının hesaplanması işlemlerinin alanında uzman avukatlar nezdinde yapılması ve açılması muhtemel davanın bir adana iş avukatı ile takibi önem arz etmektedir.
Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.