İftira suçu Türk Ceza Kanunu‘nun 267 ila 269 maddeleri arasında, adliyeye karşı suçlar arasında düzenlenmiştir. İftira suçu tck düzenlenmesi ile korunmak istenen hukuki değerler esasında masum olan kişinin cezai işlemlere uğramaması ve adliyenin masum olan kişilere karşı cezai işlem uygulamamasıdır. Bu makalemizde iftira suçu ile ilgili yargıtay kararları ile incelenecektir.

İftira Suçu ve Cezası

Türk Ceza Kanunu’nun 267. maddesine göre;

Yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İftira Suçunun Unsurları

Sadece cezai yaptırım gerektiren suç isnatları değil, idari yaptırım gerektirecek suç isnatları da iftira suçuna dahildir. Yani iftira suçu sadece ceza soruşturması veya kovuşturması değil, idari yaptırım (örneğin idari disiplin cezası) gerektirebilecek gerçeğe aykırı isnatları da kapsar. Bu nedenle özellikle iftira nedeniyle disiplin soruşturması geçirilmesi halinde de iftira suçunun söz konusu olacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
İftira suçu ihbar, şikayet veya basın ve yayın yoluyla işlenebilir.
Aslı bulunmayan suç isnadı konu ile ilgili idari yaptırımı uygulayacak idari makama veya soruşturma-kovuşturma makamlarına yapılmalıdır.
İftira suçunun oluşabilmesi için isnat edilen fiilin belirli ve somut veriler içermesi gerekir. Belirsiz, genel ve soyut ifadelerle yapılan şikayetler oluşturmaz.
Yine failin, mağdurun suçsuz olduğu bildiği halde suç isnat etmesi gerekir. Bu doğrultuda, fail mağdurun suçsuz olduğunu bilmiyor veya bilebilecek durumda değilse suç oluşmaz.
İftira suçu asılsız isnadın idari makama veya soruşturma-kovuşturma makamlarına ulaşması anında tamamlanır.
Dava zamanaşımı, mağdurun fiili işlemediğinin sabit olduğu tarihten başlar.
Basın ve yayın yoluyla işlenen iftira suçundan dolayı verilen mahkumiyet kararı, aynı veya eşdeğerde basın ve yayın organıyla ilan olunur. İlan masrafı, hükümlüden tahsil edilir.

İftira Suçunda Daha Ağır Cezayı Gerektiren Nitelikli Haller

İftira suçuna esas delillerin uydurularak suçun işlenmesi hali daha ağır cezayı gerektiren nitelikli haldir. (TCK 268/2)
Asılsız isnat nedeniyle yapılan soruşturmada iftira suçunun mağduru hakkında takipsizlik kararı verilmiş veya yargılama sonucunda beraatine hükmedilmiş olabilir. Bu durumda suçun mağduru hakkında, gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, verilecek ceza yarı oranında artırılır. (TCK 268/3) Suçun mağduru gözaltına alınmış veya tutuklanmış ise bu durumda iftira eden, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur. (TCK 268/4)
Asılsız isnada uğrayan mağdur, bu isnat sebebiyle ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, iftiracı yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (TCK 268/4)

Başkasına Ait Kimlik veya Kimlik Bilgilerinin Kullanılması Suretiyle İftira Suçu

Yine kişinin kendisi hakkında kovuşturma veya soruşturmaya engel olmak için bir başkasının kimlik veya bilgilerini kullanması halinde de iftira suçu söz konusu olur. Nitekim Türk Ceza Kanunu’nun 268. maddesine göre; “İşlediği suç nedeniyle kendisi hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmasını engellemek amacıyla, başkasına ait kimliği veya kimlik bilgilerini kullanan kimse, iftira suçuna ilişkin hükümlere göre cezalandırılır.”

İftira Suçunda Etkin Pişmanlık

Türk Ceza Kanunu’nun 269. maddesinde iftira suçunda etkin pişmanlık düzenlemesi getirilmiş ve cezayı azaltan şahsi bir sebep olarak etkin pişmanlık ayrıntılı biçimde düzenlemiştir. Düzenlemeye göre iftira suçunda etkin pişmanlık beş aşamada ayrı ayrı ele alınmıştır.

Soruşturma başlamadan iftiradan dönme halinde cezanın beşte dördü indirilir.
Soruşturma başladıktan sonra ama kovuşturma başlamadan önce iftiradan dönülürse bu durumda iftira suçundan dolayı verilecek cezanın dörtte üçü indirilir.
Mağdur hakkında hükümden önce iftiradan dönülürse verilecek cezanın üçte ikisi indirilir.
Mağdurun mahkumiyetinden sonra iftiradan dönülürse, verilecek cezanın yarısı indirilir.
Hükmolunan cezanın infazına başlandıktan sonra iftiradan dönülmesi halindeyse verilecek cezanın üçte biri indirilir.

Türk Ceza Kanunu’nun 269. maddesinin 4. fıkrasında ise iftira suçuna konu fiilin idari yaptırım uygulanmasını gerektirmesi halinde etkin pişmanlık düzenlemesine yer verilmiştir. Düzenlemeye göre, iftiranın konusunu oluşturan münhasıran idari yaptırım uygulanmasını gerektiren fiil dolayısıyla; idari yaptırıma karar verilmeden önce etkin pişmanlıkta bulunulması halinde, verilecek cezanın yarısı, idari yaptırım uygulandıktan sonra etkin pişmanlıkta bulunulması halinde, verilecek cezanın üçte biri,
İndirilebilir.

Basın ve yayın yoluyla yapılan iftiradan dolayı etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılabilmesi için, bunun aynı yöntemle yayınlanması gerekir.

İftira Suçu İle İlgili Yargıtay Kararları

YARGITAY 11. CEZA DAİRESİ, 5715-8294, 18.10.2006

“…Dosya içeriğine göre; olay tarihinde şüpheli hareketlerinden dolayı kolluk görevlilerinde esrar maddei ile yakalanan hükümlünün gerçekte var olan kardeşi Yılmaz’ın kimlik bilgilerini bildirmek suretiyle, kimliği hakkında resmi merciilere yalan beyanda bulunmak olarak belirlenen eyleminin, 5237 sayılı TCK’nun 268/1 maddesi yollamasıyla 267/1 maddesi kapsamında kaldığı, TCK 206 maddesinin kimlik bilgilerinin gerçekte var olmayan kişilere ait olması halinde uygulanabileceği”

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ 483/1089 18.02.1992

“…Sanığın mücevherlerini koyduğu yerde bulamayınca, iki gün süreyle evde çalışan boyacıların almış olabileceği şüphesiyle ilgili gerçek bir olayın soruşturulması amacıyla yaptığı şikayette … müştekinin suçsuz olduğunu bilerek suç yüklediğine dair kanıtlar gösterilip açıklanmadan … hükümlülüğüne karar verilmesi, bozmayı gerektirmiştir.”

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ 2013/26612 E, 2014/162 K, 22.01.2014

“…İftira suçunun oluşabilmesi için; yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesi gerekir. Somut olayda, sanığın müştekilere yönelik iddiaları nedeniyle yürütülen soruşturmada “kovuşturmaya yer olmadığına” dair verilen kararın, iftira suçunun işlendiğinin kesin kanıtı olamayacağı ve sanığın Anayasa’nın 74. maddesi ile teminat altına alınan “Anayasal dilekçe-şikayet hakkı” nı kullandığı gözetilmeden ve iftira suçunun öğeleri ile suçsuz olduğunu bildiği bir kişiye karşı suç yükleme özel kastının nasıl oluştuğu da açıklanıp tartışılmadan, kanuni temelden yoksun gerekçeyle hükümlülük kararı verilmesi … BOZULMASINA..”

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ 2014/44511 E, 2015/1940 K, 22.01.2015 ETKİN PİŞMANLIK, İFTİRADAN DÖNME

“Soruşturma evresinde polis ve Cumhuriyet Savcısı önünde “fazla alkollü olduğumdan telefonumun garsonlar tarafından alındığını zannediyordum” ve “alkolün etkisi ile beni gaspettiler diye müracaat etmiş olabilirim, kimse beni gaspetmedi” diyerek iftiradan dönmesinin TCK’nın 269/2. maddesinin uygulanmasını gerektirdiği, kovuşturma aşamasında talimatla alınan beyanlarında, parası ve telefonunun gasp edildiğini bildirmesinin, iftira nedeniyle açılan kamu davasında haklı olduğunu kanıtlamaya çalışma olarak kabul edilebileceği gözetilmeden, etkin pişmanlık hükümleri uygulanmayarak fazla cezaya hükmolunması kanuna aykırıdır.”

Adana ceza avukatı olarak, Büken Hukuk & Danışmanlık Bürosu, TCK ve diğer ilgili kanunlarda düzenlenen suçların soruşturma aşamasından infaz aşamasına kadar tüm işlemlerine ilişkin hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermektedir.

Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.