Hacze iştirak, hacze adi iştirak ve hacze imtiyazlı iştirak olarak iki çeşittir. Hacze adi iştirak İcra İflas Kanunu’nun 100. maddesinde, hacze imtiyazlı iştirak ise Kanunun 101. maddesinde düzenlenmiştir. Hacze adi iştirak uygulamada karşımıza sıklıkla çıkmaktadır.
Hacze Adi İştirak
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 100. maddesine göre;
İlk haciz üzerine satılan malın tutarı vezneye girinciye kadar aynı derecede hacze iştirak edebilecek alacaklılar:
1 – İlk haciz ilamsız takibe müstenitse takip talebinden ve ilama istinat ediyorsa dava ikamesinden mukaddem yapılmış bir takip üzerine alınan aciz vesikasına,
2 – Yukarki fıkrada yazılı tarihlerden önce açılmış bir dava üzerine alınan ilama,
3 – Aynı tarihlerden mukaddem tarihli resmi veya tarih ve imzası tasdikli bir senede,
4 – Aynı tarihlerden mukaddem tarihli resmi dairelerin veya yetkili makamların yetkileri dahilinde ve usulüne göre verdikleri makbuz veya vesikaya istinat eden alacaklılardır.
Bu suretle iştirak halinde icra dairesi müracaat üzerine aynı derecedeki alacaklıların bütün alacaklarına yetecek nispette ilave suretiyle hacizler yapar.
Bunların haricindeki alacaklılar ancak, evvelki dereceden artacak bedeller için hacze iştirak edebilirler.
Dolayısıyla hacze adi iştirakin şartları şu şekilde özetlenebilir;
- Hacze iştirak edecek alacaklı borçluya karşı bir takip başlatmış ve bu takibi kesinleştirmiş olmalıdır. Dolayısıyla alacaklı haciz isteme yetkisine sahip olmalıdır.
- Hacze iştirak edecek alacaklının alacağı ilk haciz ilamsız takibe dayanıyorsa, ilk haczin takip talebinden önce; ilk haciz ilamlı takibe dayanıyorsa ilamın verilmiş olduğu davanın açıldığı tarihten önce doğmuş olmalıdır.
- Alacak kanunda sayılan belgelerden birine dayanmalıdır. Bu bağlamda alacak aşağıda sayılan belgelerden biriyle ispat edilmelidir.
a. İlk haciz ilamsız takipse takip talebinden ve ilamlı takipse dava tarihinden önce yapılmış bir takip üzerine alınan aciz vesikası,
b. İlk haciz ilamsız takipse takip talebinden ve ilamlı takipse dava tarihinden öncea çılmış bir dava üzerine alınan ilam,
c. İlk haciz ilamsız takipse takip talebinden ve ilamlı takipse dava tarihinden önceki tarihli resmi veya tarih ve imzası tasdikli bir senet,
d. İlk haciz ilamsız takipse takip talebinden ve ilamlı takipse dava tarihinden önceki tarihli resmi dairelerin veya yetkili makamların yetkileri dahilinde ve usulüne göre verdikleri makbuz veya belge
4. Hacze iştirak ilk haciz ile satılan malın bedeli icra veznesine girinceye dek mümkündür.
Hacze iştirak talebi hacizde ilk sırada olan icra takibinin yapıldığı müdürlüğüne yapılır. İcra müdürlüğü hacze iştirak şartlarını değerlendirerek, hacze iştirak talebi hakkında bir karar verir. İcra müdürünün verdiği bu karara karşı şikayet yoluna başvurmak mümkündür.
Hacze İmtiyazlı İştirak
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 101. maddesinde ise hacze imtiyazlı iştirak düzenlenmiştir. Kanunda sınırlı sayıda belirlenmiş durumlarda alacaklının ilk hacze iştirak edebilmesi için bir icra takibi yapmasına gerek yoktur. Bu hallerde alacaklıya bir imtiyaz hakkı tanınmıştır.
- Borçlunun eşi evlenmeden doğan, çocukları valeyetten doğan, vasi veya kayyımı olduğu kişiler ise vesayetten doğan alacakları için hacze imtiyazlı olarak iştirak edebilirler.
- Borçlunun ergin çocukları Türk Medeni Kanunu’nun 370. maddesinden doğan alacakları için hacze imtiyazlı olarak iştirak edebilirler.
- Borçlunun ölünceye kadar bakma alacaklısının hacze imtiyazlı iştirak hakkı vardır.
- Nafaka alacaklısı da konulan hacze imtiyazlı olarak iştirak edebilir.
Hacze imtiyazlı iştirak de tıpkı hacze adi iştirakte olduğu gibi hacizli malın bedelinin paraya çevrilip icra veznesine girmesi anına kadar mümkündür.
Bu sırada şunu da belirtmek gerekir ki, hacze iştirak ancak ve ancak ilk konulan haczin özel bir alacağa dayanması halinde mümkündür. İlk haczin kamu alacağı olması halinde hacze iştirak edilemez.
Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.