Bu makalemizde iş hukukunda prim nedir sorusunu cevaplamaya çalışacağız.Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2012/9-849 E, 2012/704 K sayılı kararında iş hukukunda prim nedir sorusunu şu şekilde cevaplamaktadır. Prim, iş hukukunda işçinin başarılı bir şekilde yaptığı işin karşılığı olarak ödüllendirilmesi amacıyla ödenen ek bir ücrettir. Primler işçiyi daha iyi, başarılı ve verimli çalışmaya özendirme amacına yöneliktir.
İş Hukukunda Prim Nedir?
İş hukukunda prim uygulaması kişiye özgüdür. Dolayısıyla prim ödemelerinin ikramiyedeki gibi genel bir nitelik taşıması gerekmez. Ancak işveren geçerli bir neden olmadığı sürece iş hukukunda prim uygulaması yönünden eşit davranma ilkesine uygun hareket etmelidir.
İşçinin prime hak kazanabilmesi için işyerinde prim ödemesini gerektiren dönemin sonuna kadar çalışması gerekmez. Çalışılan süreyle sınırlı olmak üzere işçi hak kazandığı primi talep edebilir.
İş Hukukunda Prim ve Haklı Nedenle Fesih
Primleri gününde ödenmeyen işçi haklı nedenle fesih hakkına sahiptir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/II-e maddesi uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Yine prim ödemelerinin yirmi gün ve daha fazla süreyle ödenmemesi halinde de işçi 4857 sayılı İş Kanunu’nun 34. maddesine göre iş görmekten kaçınabilir.
İş Hukukunda Prim ve Kıdem Tazminatı İlişkisi
Prim ve kıdem tazminatı ilişkisi de önemlidir. Zira, iş hukukunda prim, işçinin giydirilmiş ücretinin hesaplanması sırasında dikkate alınır. Kıdem tazminatına esas alınacak ücretin tespitinde İş Kanunu’nun 32. maddesinde ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatlerin de göz önünde tutulacağı belirlenmiştir. Dolayısıyla devamlılık gösteren prim iş hukukunda kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır.
İş Hukukunda Prim ve Fazla Mesai İlişkisi
Fazla mesai prim ilişkisi nde ise, prim, mesai yapılsa da yapılmasa da işyeri uygulaması gereği şartlar oluştuğunda işçinin hak kazandığı bir ödemedir. Dolayısıyla prim fazla mesai ücreti yerine geçemez. Prim ödemesinin fazla mesai ücretinden mahsup edilemez. Konuya ilişkin ayrıntılı bilgi almak için ilgili makalemize buradan ulaşabilirsiniz.
İş Hukukunda Prim Alacağına İlişkin Yargıtay Kararları
Prim alacağı Yargıtay kararlarının birkaçı şu şekildedir:
Devamlılık Gösteren Prim Ödemeleri Kıdem Tazminatı Hesabında Dikkate Alınır
“…Kıdem tazminatına esas alınacak olan ücretin tespitinde İş Kanunu’nun 32. maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulur. Buna göre devamlılık gösteren prim ödemeleri kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2018/530 Esas, 2018/14907 Karar, 05.07.2018 Tarih)
Prime Hak Kazanabilmek İçin Yılın Tamamında Çalışma Koşulu Öngörülmemiştir
“…Sözleşmede, başarı priminin işyerindeki karlılığa ve satış cirosuna bağlı olarak belirleneceği ve yıl sonunda ödeneceği kararlaştırılmıştır. … Söz konusu prime hak kazanabilmek için yılın tamamında çalışma koşulu öngörülmemiştir. Kaldı ki davacı işçinin 2002 yılında çalışması olduğuna göre, yıl sonu itibarıyla iş sözleşmesinde belirlenen karlılık ve satış cirosunun gerçekleşmesi halinde davacı işçi, genel müdür olarak hizmet verdiği işyerinde bu oluşuma katkı sağlamıştır. Davacının görev yaptığı dönem itibarıyla işyerinin karlılık ve satış cirosu belirlenmeli ve buna göre iş sözleşmesinde öngörülen başarı primi tutarı hesaplanmalıdır.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2005/3498 Esas, 2005/29659 Karar, 13.09.2005 Tarih)
İşe İade ve Prim Alacağı
“…4857 Sayılı İş Kanunu’nun 21/1 Maddesine göre davacının iş akdinin fesih tarihi davalı işverenin kesinleşen işe iade kararı üzerine davacıyı işe başlatmadığı tarih olup, buna göre işveren işe iade kararının mali sonuçlarının tamamını ödemekle yükümlü olur. Bu durumda 2011 yılında ödenmesi gereken 2010 yılına dair jestiyon priminin hüküm altına alınması gereklidir. Yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde davanın reddi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2014/36739 Esas, 2016/12929 Karar, 31.05.2016 Tarih)
İş hukukuna ilişkin davaların, uzman avukatlar nezdinde değerlendirilmesi ve açılması muhtemel davanın bir adana iş avukatı ile takibi önem arz etmektedir.
Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.