Yardım nafakası, Türk Medeni Kanunu‘nun 364 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Yardım nafakası nedir sorusunun cevabını Kanun’un 364. maddesi çok açık biçimde vermektedir. Maddeye göre, “Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.” Ancak yardım nafakası davası teknik bilgi ve uzmanlık gerektiren davalardandır. Dolayısıyla yardım nafakası şartları sadece Kanun’un 364. maddesinde düzenlendiği kadar basit olmayıp, bu makalemizde yardım nafakası konusu ile ilgili kısaca bilgi vermeye çalışacağız.
Yardım Nafakası Nedir?
Kanuna göre, herkes yoksulluğa düşen ve geçimini kendi imkanlarıyla sağlayamayacak durumda olan altsoy, üstsoy ve kardeşlerine yardım etmekle yükümlüdür. Bu ahlaki ve dini yükümlülük kanunumuzda yardım nafakası olarak nitelendirilmiştir.
Yardım Nafakası Kime Ödenir?
Yardım nafakası isteyebilmek için öncelikli şart “yardım edilmediği takdirde yoksulluğa düşecek olmaktır.” Nafaka talep edenin “başkasının yardımı olmadan günlük yiyeceğini bile sağlayamayacak durumda” olması gerekir. Nafaka talep eden sağlıklı bir bireyse ve normalde çalışarak geçimini sağlayabilecek durumdaysa nafaka talep edebilmesi mümkün değildir.
Yardım Nafakası Davası Kimlere Açılır?
Kanunumuz nafaka yükümlülerinin sınırını oldukça dar tutmuştur. Buna göre yardım nafakası ile yükümlü olanlar üstsoy, altsoy ve kardeşlerdir. Bunlar dışında diğer kan hısımlarının ve kayın hısımlarının nafaka yükümlülüğü yoktur.
Yardım Nafakası Hangi Mahkemede Açılır?
Nafaka davalarında yetkili mahkeme taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Görevli mahkeme ise 4787 sayılı Kanun’a göre aile mahkemesidir.
Yardım Nafakası Şartları Nelerdir?
Yoksulluğa Düşecek Olmak
Nafaka talep edenin “başkasının yardımı olmadan günlük yiyeceğini bile sağlayamayacak durumda” olması gerekir.
Nafaka Yükümlüsü Altsoy ve Üstsoy Nafaka Ödeyebilecek Mali Güce Sahip Olmalıdır
Altsoy ve üstsoydan nafaka ödemesi talep ediliyorsa bu durumda nafaka talep edilen yükümlünün nafaka ödeyebilecek mali güce sahip olması gerekir. Altsoy ve üstsoy yükümlünün kendisi de yoksulluk içindeyse ondan yoksulluk nafakası ödemesi beklenemez. Yükümlünün mali gücü nafakanın talep edildiği sıradaki mali gücü ile değerlendirilir. Buna göre nafaka yükümlülüğü karşılıklıdır. Yani anne baba çocuğundan nafaka isteyebileceği gibi, çocuk da anne babasından nafaka isteyebilir. Aynı şekilde evlat edinen ile evlatlık arasında da nafaka yükümlülüğü vardır ve bu yükümlülük tıpkı üstsoy ve altsoy arasında olduğu gibi karşılıklıdır.
Nafaka Yükümlüsü Kardeş Refah İçinde Olmalıdır
Yani kardeşlerin nafaka yükümlüsü olabilmeleri için refah halinde olmaları şarttır, aksi halde nafaka yükümlüsü olmazlar. Yargıtay’a göre, geliri çevresine ve sosyal durumuna göre lüks sayılabilecek şeyleri sağlamaya elverişli bulunan ve normal ihtiyaçları dışında her şeyi elde edebilecek durumda olan kimse refah içinde sayılır. Kardeşler arasındaki nafaka yükümlülüğü de karşılıklıdır. Yani bir kişi refah içindeyse kardeşine nafaka ödemekle yükümlü olacağı kadar, refah içinde olan kardeşinden nafaka talep etme hakkına da sahiptir. Kardeşlerin tam kan kardeş veya yarım kan kardeşi olması arasında bir fark yoktur.
Yardım Nafakası Kaç Yaşına Kadar Ödenir?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi nafaka talep eden sağlıklı bir bireyse ve normalde çalışarak geçimini sağlayabilecek durumdaysa yardım nafakası talep edebilmesi mümkün değildir. Ancak Yargıtay’a göre ergin ve çalışabilecek durumda bile olsa eğitimine devam eden çocuk nafaka isteyebilir. Örneğin üniversite eğitimine devam eden çocuk babasından yardım nafakası isteyebilir. Dolayısıyla yardım nafakası kaç yaşına kadar verilir sorusunun net bir cevabı olmayıp, önemli olan nafaka talep edenin yardım nafakası şartlarını taşımasıdır.
Yardım Nafakası Hangi Hallerde Kesilir?
Nafaka ödeyen kişi mali gücünün kötüleşmesi, ödeme gücünün azalması veya ödeme gücünün bulunmaması halinde mahkemeden nafakanın azaltılması veya nafakanın kaldırılması talepli dava açabilir.. Aynı şekilde nafaka alacaklısının yoksulluktan kurtulması ve geçimini kendi imkanlarıyla sağlayabilecek hale gelmesi ile nafaka kesilebilir.
Yardım nafakası davası mirasçılıktaki sıra göz önünde tutularak açılır.
Yardım nafakası davası açmak isteyen bir kişi mirasçılıktaki sıraya göre talepte bulunmak zorundadır. Kısacası nafaka talep eden kişi önce, mirasçılıkta daha öndeki sırada bulunanlara başvurmalıdır. Bu başvuruyu yapmadığı sürece daha sonraki sırada bulunanlara başvurması mümkün değildir. Örneğin nafaka talep eden altsoyu varsa önce altsoyuna yani çocuklarına, evlatlığına, torunlarına ve torun çocuklarına başvurmalıdır. Nafaka talep edenin altsoyu yoksa üstsoyuna (anne-babasına) başvurması mümkündür. Bir kişi aynı anda hem altsoyundan hem üstsoyundan hem kardeşlerinden yardım nafakası talep edemez. Ancak örneğin yardım nafakası talep edenin üç çocuğu varsa nafaka için hepsine birden başvurabilir.
Büken Hukuk & Danışmanlık Bürosu, olarak boşanma, velayet, nafaka, tazminat işlemlerine ilişkin hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermektedir.
Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.