Bu makalemizde iş hukukunda ikramiye nedir sorusunu cevaplamaya çalışacağız. İş hukukunda ikramiye, işverenin işçilere yaptıkları işen duydukları memnuniyeti veya işçi-işveren bağlılığını belirtmek için bazı özel vesileler nedeniyle verdiği bir ek ücrettir. İş hukukunda ikramiye ödemesi yapılan bu özel vesileler yılbaşı, bayram, işyerinin kuruluş yıldönümü, işçinin evlenmesi, doğumu vb olabilir.
İş Hukukunda İkramiye Nedir?
İşçinin ikramiyeye hak kazanması için işyerinde ikramiye ödemesini gerektiren dönemin sonuna kadar çalışması gerekmez. İşyerinde çalışılan süreyle sınırlı olarak işçiye ikramiye ödenir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 405. maddesine göre; İşveren, bayram, yılbaşı ve doğum günü gibi belirli günler dolayısıyla işçilerine özel ikramiye verebilir. Ancak, işçilerin ikramiyeyi istem hakları bu konuda anlaşmanın veya çalışma şartının ya da işverenin tek taraflı taahhüdünün varlığı hâlinde doğar.
Hizmet sözleşmesi ikramiyenin verildiği dönemden önce sona ermişse, ikramiyenin çalıştığı süreye yansıyan bölümü ödenir.
5953 sayılı Basın İş Kanunu’nun 14. Maddesine göre; Gazeteciler her hizmet yılı sonunda işverenin sağladığı karın emeklerine düşen nispi karşılığı olarak asgari birer aylık ücret tutarında ikramiye alırlar.
İş Hukukunda İkramiye ve Prim Farkları
Görüldüğü üzere iş hukukunda ikramiye ve prim birbirinden farklı kavramlardır. “İş Hukukunda Prim Nedir?” başlıklı makalemize buradan ulaşabilirsiniz. İş hukukunda prim işçinin başarılı bir şekilde yaptığı işin karşılığı olarak ödüllendirilmesi amacıyla ödenen ek bir ücrettir. Primler işçiyi daha iyi, başarılı ve verimli çalışmaya özendirme amacına yöneliktir. İş hukukunda ikramiye ise belli günlerde işveren tarafından memnuniyet duygusunu veya işçi-işveren bağlılığını sağlamlaştırmak için yapılan ödemedir. Ayrıca prim işçinin başarısına bağlı bir ödeme olduğundan, ödenen prim miktarı işçiden işçiye fark gösterebilir. Ancak ikramiye genel bir nitelik taşır ve uygulamadan işyerinde çalışan tüm işçiler yararlanır.
İş Hukukunda İkramiye Yargıtay Kararları
İkramiye ile ilgili Yargıtay kararları nın birkaçı şu şekildedir:
İşveren İkramiye Ödemesinde İşçilerine Eşit Davranma Borcu Altındadır
“…İşçinin işyerine olan katkıları sebebiyle işverenin memnuniyetini ifade etmek üzere bir defada veya dönemsel olarak belli zaman dilimlerinde ya da işçiyi ilgilendiren doğum, ölüm, evlenme gibi nedenlere bağlı olarak yapılan ücretin eki niteliğindeki ödemeler ikramiye olarak adlandırılabilir. İşçinin başarısına bağlı olarak ödenen primden farklı olarak ikramiye genel bir nitelik taşır ve uygulamadan işyerinde çalışan tüm işçiler yararlanır. Başka bir anlatımla, işveren tarafından ayrımı haklı kılan geçerli nedenler olmadığı sürece ikramiye yönünden eşit davranma borcuna uygun davranmalıdır.” (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2012/9-1166 Esas, 2013/279 Karar, 27.02.2013 Tarih)
Tek Taraflı Uygulama İle İkramiye Ödemesinin Kaldırılamayacağı
“…Somut olayda taraflar arasındaki hizmet akdinde ikramiye ödenmesine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Davacı tanıkları 2007 yılına kadar işyerinde ikramiye uygulamasının bulunduğunu, bu tarihten sonra davalı işveren tarafından uygulamanın kaldırıldığını beyan etmişlerdir. İşyerinde ikramiye uygulamasının bulunduğu tanık beyanları ile ispatlandığından, işveren tarafından işçinin onayı olmaksızın tek taraflı uygulama ile ikramiye ödemesinin kaldırılamayacağı dikkate alınmalıdır. Davacının ikramiye alacağı talebinin reddine karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.” (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2012/9-849 Esas, 2012/704 Karar, 10.10.2012 Tarih)
İş hukukuna ilişkin davaların, uzman avukatlar nezdinde değerlendirilmesi ve açılması muhtemel davanın bir adana iş avukatı ile takibi önem arz etmektedir.
Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.
