Bilindiği üzere açılan iptal davası sonucunda hukuka aykırı olduğu tespit edilen idari işlemin iptali kararı verilmesi ile idari işlem yapıldığı andan itibaren hükümsüz hale gelmektedir. İdare, mahkeme tarafından verilen iptal kararının uygulamak zorundadır. İdare mahkemesi işlemin iptal kararının uygulanması hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir. İdare mahkemesi kararının uygulanmaması, İdari işlemin iptaline ilişkin mahkeme kararının uygulanmaması maddi ve manevi tazminat davası açılabilmesi mümkündür. Bu makalemizde, idari yargıda iptal kararlarının sonuçları ve uygulanması hususu ele alınacaktır.
İdarenin İptal ve Yürütmenin Durdurulması Kararlarını Uygulama Zorunluluğu
Anayasamızın 138. maddesinin son fıkrasına göre;
Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.
İdari işlem hakkında idare mahkemesi tarafından iptal kararı verilmesi ile birlikte; idari işlem geriye yürür biçimde ortadan kalkar ve hukuka aykırı işlemin yapılmasından önceki hale geri dönülür. Bu anlamda iptal edilen işlemin uygulanabilirliği son bulur ve işlemin yapılmasından önceki hukuki durum yürürlük kazanır. Ancak bazı hallerde idarenin iptal kararını yerine getirebilmesi için iptal edilen işlemin tersine bir işlem yapması veya iptal ile ilgili olanların hukuki durumlarında değişiklik yapması gerekebilir. İşte bu durumda idare mahkeme tarafından verilen iptal kararını gecikmeksizin, gereği gibi, eksiksiz biçimde uygulamak zorundadır.
İptal Kararının Uygulanmamasından Doğan Sorumluluk
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28. maddesinin 1. fıkrasına göre; Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez.
Yukarıda da arz ettiğimiz üzere idarenin iptal kararını uygulaması hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir. Bu durumda İdari Yargılama Usulü Kanununa göre; idare, iptal kararının kendisine tebliğinden itibaren 30 gün içinde iptal kararının gerektirdiği şekilde işlem tesis etmeye mecburdur. İptal ya da yürütmenin durdurulması kararlarının uygulanmaması, bu kararların hiç uygulanmaması şeklinde ortaya çıkabileceği gibi, gereği gibi uygulanmaması veya geç uygulanması şeklinde de ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda idarenin ağır hizmet kusurunun söz konusu olacağı kabul edilmektedir.
İdare Mahkemesi Kararının Uygulanmaması
Maddi ve Manevi Tazminat Davası
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28. maddesinin 3. fıkrasına göre; Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemeleri kararlarına göre işlem tesis edilmeyen veya eylemde bulunulmayan hallerde idare aleyhine Danıştay ve ilgili idari mahkemede maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.
İdarenin iptal kararını uygulamaması hali ağır hizmet kusurudur. Görüldüğü üzere İYUK m.28/3 gereği idare mahkemesi kararının uygulanmaması halinde maddi ve manevi tazminat talep edilebilir. Bu durumda mağdur olan ilgili, maddi ve manevi zararları açısından, idareye karşı idari yargıda tazminat davası açılabilir. Mahkeme kararlarının süresi içinde kamu görevlilerince yerine getirilmemesi hâlinde tazminat davası ancak ilgili idare aleyhine açılabilir. Dolayısıyla kamu görevlisine karşı adli yargıda tazminat davası açılabilmesi mümkün değildir.
İdare mahkemesi kararının uygulanmaması nedeniyle idareye karşı açılacak maddi ve manevi tazminat davası tam yargı davası şeklinde açılır. Dolayısıyla görevli yargı yeri idare mahkemesidir.
İdari yargıda davanın usulüne uygun biçimde yürütülmesinde bir adana idare hukuku avukatı ndan destek ve hukuki yardım alınması en önemli tavsiyemizdir.
İdari işlemin iptali davası ile ilgili makalemize buradan ulaşabilirsiniz. Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.