İşçilik alacaklarından fazla mesai, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının takdiri deliller doğrultusunda ispat edilmesi halinde hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği Yargıtay kararları ile benimsenmiştir. Yargıtay işçinin sürekli olarak normal çalışma süresinin üzerine sürekli olarak tanık anlatımlarında yer aldığı şekilde fazla çalışma yapamayacağını, hastalık mazeret gibi nedenlerle çalışmayan günler de olacağı görüşünü benimsemiştir. İşçinin sürekli olarak aynı şekilde iş görebilmesi hayatın olağan akışına aykırıdır. Hakkaniyet indirimi nedir sorusunun cevabı en basit haliyle böyledir. Hakkaniyet indirimi uygulamada takdiri indirim olarak da bilinir. Bu makalemizde hakkaniyet indirimi nedir sorusunu hakkaniyet indirimi yargıtay kararları doğrultusunda açıklamaya çalışacağız. Ayrıca hakkaniyet indirimi red vekalet ücreti hususuna da değineceğiz

Hakkaniyet İndirimi Yapılan İşçilik Alacakları Nelerdir?

Hakkaniyet indirimi yapılan işçilik alacakları sadece fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti ve UBGT ücretidir. Bu alacaklar dışındaki işçilik alacaklarına (örneğin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti gibi) takdiri indirim uygulanamaz. Hakkaniyet indiriminin uygulanabilmesi için de bu alacakların ispatının niteliği göz önünde bulundurulur. Yani, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti ve UBGT  ücreti alacaklarının takdiri delillerle ispat edilmesi halinde hakkaniyet indirimi uygulanır. Bu alacakların yazılı delillerle ispat olunması halinde hakkaniyet indirimi yapılamaz. Örneğin fazla çalışma alacağının tanık beyanı ile yani takdiri delille ispat edilmesi halinde hakkaniyet indirimi uygulanırken; işyeri giriş çıkış kayıtları gibi yazılı delille ispat edilmesi halinde böyle bir indirime gidilemez.

Hakkaniyet İndirimi Oranı Kaçtır?

Hakkaniyet indirimine dair yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla işçinin alacaklarından ne kadar indirim yapılması gerektiği de Yargıtay kararları ile şekillenmektedir. Yargıtay’a göre, hakkaniyet indirim oranı belirlenirken yapılan indirim işçinin hakkını elde etmesini etkiler nitelikte olmaması gerekmektedir. İndirim uygun oranda yapılmalıdır.

Hakkaniyet İndirimi Oranı Yargıtay Kararı

Somut uyuşmazlıkta, davacı tanıklarının beyanlarına göre haftalık 12,5 saat fazla çalışma yapıldığı kabul edilerek bilirkişi tarafından hesaplanan değer üzerinden 1/2 oranında hakkaniyet indirimi yapılarak hüküm kurulmuş ise de fazla çalışma olgusu yazılı belge ile kanıtlanamamış olup takdiri delillerle kanıtlandığından indirim yapılmasında bir yanlışlık yoktur. Ne var ki tanık beyanları ile davacının yaptığı işin niteliği ve mahkemece yapılan indirimin hakkın elde edilmesini etkiler nitelikte olmaması gerektiğine dair yerleşik içtihatlar gözetilerek uygun bir oranda indirim yapılması gerekirken hakkı elde etmesini engelleyecek oranda indirim yapılması isabetsizdir.(Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2013/1320 E, 2017/539 K, 14.05.2017 T)

Hakkaniyet İndirimi Red Vekalet Ücreti

İşçilik alacaklarının hakkaniyet indirimi nedeniyle reddedilen kısım yönünden vekalet ücreti nin ne olacağı merak edilen bir konudur. Fazla mesai, hafta tatili ücreti ve ulusal bayram genel tatil ücreti alacakları istemli davalar çoğunlukla kısmi dava olarak açılmakta, alınan bilirkişi raporuna göre dava değeri ıslah edilmektedir. Karar aşamasında ise, takdiri delile ispat edilen bu alacaklardan hakkaniyet indirimi yapılması sebebiyle davanın kısmen kabul kısmen reddi kararı verilmektedir. Bu durumda alacağın hakkaniyet indirimi uygulanan oranı mahkemece reddedilmiş olmaktadır.

Yargıtay her türlü indirim nedeniyle red kararı verilmesi halinde kendisini vekille temsil ettiren davalı yararına vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği görüşünden dönmüştür. Fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinden yapılan hakkaniyet indirimi sebebiyle red kararı verilen miktar bakımından kendisini vekille temsil ettirmiş olan davalı yararına vekalet ücretine hükmedilemeyeceği kabul edilmiştir.(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2011/7239 E, 2011/8281 K)

Hakkaniyet İndirimi Yargıtay Kararları

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2015/504 E, 2017/252 K, 15.02.2017 T

“…Bu doğrultuda, fazla çalışma ücretinden indirimi öngören bir yasal düzenleme olmasa da. işçinin uzun süre her gün fazla çalıştırılmasının hayatın olağan akışına ve insan doğasına uygun düşmeyeceği. Yaşam tecrübelerine göre hiç hastalanmadan veya evlenme, ölüm, doğum, özel işleri gibi mazereti çıkmadan yıllarca sürekli çalıştığının kabul edilemeyeceği. işyerindeki üretim faaliyeti ve işçinin üstlendiği işin niteliği dikkate alınmadan sürekli iş gördürüldüğünün varsayılamayacağı. işçinin ara dinlenmesi, hafta tatili, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde hiç dinlenme hakkını kullanmadan çalıştığının düşünülemeyeceği. Göz önünde tutularak, belirlenen fazla çalışma süresinden hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği hususu değerlendirilmelidir.”

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2013/1643 E, 2014/649 K, 14.05.2014 T

“…Bu durumda, yukarıda belirtilen esaslar doğrultusunda bilirkişi raporunda belirlenen fazla çalışmadan. %30 oranında hakkaniyet indirimi yapılarak, fazla çalışma ücreti alacağının tespit edilmesi gerekirken, puantajların saat kayıtlarını ihtiva etmemesi ve sadece çalışılan günler olarak tanzim edilmiş olmasının sonuca etkisi olmadığı gerekçesiyle kararda direnilmesi isabetsizdir.” 

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2015/2698 E, 2017/1557 K, 06/12/2017 T

“…Öte yandan, yapılan tatil ve fazla çalışmaların yazılı belgelere, işveren kayıtlarına veya kesin delillere değil tanık anlatımına dayalı olması durumunda mahkemece, indirimi öngören bir yasal düzenleme olmasa da işçinin uzun süre her gün fazla çalıştırılmasının ya da bütün tatil günlerinde çalıştığının kabulünün hayatın olağan akışına ve insan doğasına uygun düşmeyeceği. yaşam tecrübelerine göre hiç hastalanmadan veya evlenme, doğum, ölüm, özel işleri gibi mazereti çıkmadan yıllarca sürekli çalıştığının kabul edilemeyeceği. iş yerindeki üretim faaliyeti ve işçinin üstlendiği işin niteliği dikkate alınmadan sürekli iş gördürüldüğünün varsayılamayacağı; işçinin ara dinlenmesi, hafta tatili, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde hiç dinlenme hakkını kullanmadan çalıştığının düşünülemeyeceği karinesi göz önünde tutularak, hesaplanan tatil ve fazla çalışma alacaklarından makul bir indirim yapılması gerektiği hususu değerlendirilmelidir.”

Hakkaniyet indirimi nedir sorusunun cevabı kısaca bu şekildedir. İşçilik alacakları hesaplamalarının alanında uzman avukatlar nezdinde yapılması ve açılması muhtemel davanın bir adana iş avukatı ile takibi önem arz etmektedir. Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.