Görevden uzaklaştırma nedir sorusunun cevabı Devlet Memurları Kanunu’nun 137. maddesinde açıkça verilmiştir. Kanuna göre devlet memurlarının görevden uzaklaştırması, memurların ceza veya disiplin soruşturmalarında görevlerinde devam etmelerinde sakınca bulunan hallerde uygulanan geçici bir önlemdir. Dolayısıyla görevden uzaklaştırma bir tedbirdir. Bu doğrultuda memurun disiplin soruşturması sırasında görevden uzaklaştırma mümkündür ancak bu tedbirin bir disiplin cezası gibi uygulanması kabul edilemez.
Görevden Uzaklaştırma Nedir?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 137. maddesine göre; Görevden uzaklaştırma, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir.
Görevden uzaklaştırma tedbiri nedene bağlı bir işlemdir. Dolayısıyla idarenin bu konuda geniş bir takdir yetkisi yoktur. Kanundaki görevden uzaklaştırma nedir tanımında açıkça belirtildiği gibi, bu tedbir ancak kamu hizmetinin gerektirdiği durumların var olması ve memurun görevi başında kalmasında sakınca görülmesi halinde alınabilir. Örneğin memurun aleyhine olabilecek delilleri karartabilecek durumdaysa veya kaçma tehlikesi varsa bu tedbir alınabilir. Bu şartların sağlanamaması halinde memur hakkında görevden uzaklaştırma kararı verilemez, aksi halde verilen görevden uzaklaştırma kararı hukuka uygun olmaz.
Görevden uzaklaştırma kararını almaya yetkili makamlar da 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 138. maddesinde düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre; Görevden uzaklaştırmaya yetkililer şunlardır. a) Atamaya yetkili amirler; b) Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri; c) İllerde valiler; ç) İlçelerde kaymakamlar Görevden uzaklaştırma kararını almaya yetkili makamlar dışında bir idari merci tarafından bu karar alınırsa yetki gaspı söz konusu olur.
Görevden Uzaklaştırmanın Sonuçları
Yukarıda görevden uzaklaştırma nedir sorusunu cevaplamış, görevden uzaklaştırmanın geçici bir tebdir olduğunu belirtmiştik. Görevden uzaklaştırma kararı tedbir niteliğinde olduğu için bazı önemli şartlara ve sonuçlara bağlanmıştır.
- Görevden uzaklaştırma kararının en doğal sonucu memurun görevi ile ilişiğinin kesilmesidir. Ancak görevden uzaklaştırılan memurun memurluk görevi ve statüsü sona ermez. Hak ve yükümlülükleri devam eder.
- Görevden uzaklaştırılan memura maaşının üçte ikisi ödenir.
- Eğer memur hakkında herhangi bir soruşturmaya başlanmadan görevden uzaklaştırma kararı verilmişse, o memur hakkında en geç on iş günü içinde soruşturmaya başlanması gerekir. Bunu uygulamayan amirin hem hukuki hem de cezai sorumluluğu söz konusu olur.
- Disiplin soruşturması nedeniyle görevden uzaklaştırılan memurlar en fazla üç ay uzaklaştırılabilir.
- Ceza kovuşturması nedeniyle görevden uzaklaştırılan memur hakkındaki görevden uzaklaştırma kararı her iki ayda bir gözden geçirilir. Varılan sonuç (tedbirin devamı ya da sonlandırılması) ilgisine yazılı olarak bildirilir.
Görevden Uzaklaştırma Kararına Karşı İptal Davası
Yukarıdaki açıklamalarımızda da dile getirdiğimiz üzere görevine devam etmesinin sakıncalı olup olmadığı değerlendirilmeden sadece bir şikayet üzerine memurun görevden uzaklaştırılması kanuna aykırıdır. Ayrıca konusu görevden uzaklaştırma kararının yasaya uygunluğu kadar; kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden hizmetin korunması veya kamu görevlisinin etkin ve güvenilir biçimde hizmete devamının sağlanması yönüyle de değerlendirilmesi gerekir.
Bu anlamda usulüne uygun alınmamış, kanuna aykırı görevden uzaklaştırma kararına karşı iptal davası açılabilir. Şunu da belirtmek gerekir ki görevden uzaklaştırma kararına itiraz yolu mümkün değildir. Görevden uzaklaştırma kararına iptal davası itiraz edilmesi gerekmeksizin direkt açılabilir.
Görevden uzaklaştırma kararına karşı iptal davası da diğer tüm idari işlemlerde olduğu gibi, işlemin ilgilisine tebliğinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır. Aksi hale dava açma süresi geçeceğinden, görevden uzaklaştırma kararına iptal davası açılamaz.
Görevden uzaklaştırma kararına karşı iptal davası dilekçesi nasıl yazılır sorusuna gelecek olursak;
Görevden uzaklaştırma kararına karşı iptal davası dilekçesi nde bize göre görevden uzaklaştırma nedir sorusunu irdelemek gerekir. Görevden uzaklaştırma kararına karşı iptal davası dilekçesi nde bu kararın, geçici görevden uzaklaştırma halinin bir tedbir niteliğinde olduğunun vurgulanmasında fayda görüyoruz. Zira bu tedbir niteliğinde ki yetkinin kullanılmasındaki temel amaç; sorunlu kamu görevlilerinin görevleri başlarında kalmaları halinde, çalıştıkları kurum veya bu kurumun hizmetlerinden faydalanan vatandaşların bir zarar vermelerine engel olmak, açılan soruşturmaların sağlıklı yürütülmesi ve delillerin karartılmasının önüne geçilmesi için kamu görevlisinin görevi ile fiilen ilişkisinin kesilmesinin sağlanmasıdır. Delilleri karartma şüphesi olmayan veya hakkında başlatılan disiplin soruşturmasının selametini sakatlayacak konumda olmayan bir memurun sırf disiplin soruşturması başlatılması nedeniyle görevden uzaklaştırılması kanuna aykırı olacaktır.
Görevden Uzaklaştırma Kararı İle İlgili Danıştay Kararları
Danıştay 5.Dairesinin 25.05.1985 tarih ve 82/811 esas, 83/4210 sayılı kararında; Görevden uzaklaştırma, ilgililer hakkında yapılacak soruşturmanın esenliğini sağlamak amacıyla uygulanan geçici bir işlem olduğunun altı bir kez daha çizilmiş, görevden uzaklaştırma nedir sorusuna bir kez daha cevap verilmiştir.
Yine Danıştay 5. Dairesinin, 2002/4105 Esas, 2005/4965 Karar, 19.10.2005 tarihli kararında; “…İli…İlçesi…Müdür Yardımcısı olan davacının, görevinden uzaklaştırılmasına ilişkin…tarih ve…sayılı işlemin; 657 sayılı Yasanın 137. maddesi uyarınca “görevden uzaklaştırma”nın, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbir olduğu; bakılan davada, davacının Batman İlinde görev yaparken işlediği ileri sürülen “eşi adına haksız yere tedavi yardımından yararlanma” eylemiyle ilgili olarak hakkında soruşturma açılmış olmasının ilgilinin Edirne İlindeki görevinden uzaklaştırılmasını gerektiren bir durum olarak değerlendirilmesine yasal olanak bulunmadığı, bu nedenle dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle iptali yolunda Edirne İdare Mahkemesince verilen 11.7.2002 günlü, E: 2002/88, K: 2002/433 sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep de bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına,” karar verilmiştir. Danıştay 5. Dairesi’nin iş bu kararında görüldüğü üzere, o sırada görev yerinde bulunmayan davacının, hakkındaki disiplin soruşturmasını etkileme, delilleri karartma vb olumsuz davranışlarda bulunamayacağı gözetildiğinde uygulanan görevden uzaklaştırma tedbirinin ölçülülük ilkesine aykırı olduğu sonucu çıkmaktadır.
Hakkında ceza kovuşturması yapılan davacının görevden uzaklaştırılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı hakkında;
“…Bu durumda göreviyle ilgili olarak hakkında soruşturma açılan ve cezai kovuşturma da başlatılmış olan davacının soruşturmanın selametle yürütülebilmesi için görevden uzaklaştırılmasında anılan Kanun hükmüne aykırı bir husus bulunmadığından dava konusu işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir. Öte yandan, her ne kadar davacı 29.11.1995 günlü dilekçesinde, soruşturma konusu olay nedeniyle açılan ceza davasından beraat ettiğini ve bu nedenle dava konusu işlemin ortadan kalkacağını ileri sürmüşse de. söz konusu beraat kararının, ancak davacıya idareye başvurarak hakkındaki tedbirin kaldırılıp göreve başlatılması yönünde istekte bulunma hakkı vermesi karşısında bu iddia yerinde bulunmamıştır.” DANIŞTAY 5. DAİRESİ, Esas Numarası: 1995/2344, Karar Numarası: 1996/954, Karar Tarihi: 06.03.1996
Görevden uzaklaştırılan davacının, göreviyle hukuki ilişkisi kesilmiş olduğundan “görevin terk edilmesi” gibi bir halden söz edilemeyeceği hakkında;
“…657 sayılı Yasanın 137. ve sonraki maddeleri uyarınca görevden uzaklaştırılan bir memurun memuriyetle ilgisi hukuken devam etmekle birlikte görevle ilişkisi fiilen kesilmektedir. Buna göre aynı yasanın, memurların görev yaptıkları kurum ve hizmet birimlerinin bulunduğu yerleşim merkezlerinde ikamet zorunluğu getiren Ek 2. maddesine uyulmaması veya görev mahallinden izinsiz çıkılması hallerinde ortada “görevin terkedilmesi” gibi bir durum olmadığından ilgilinin Devlet Memurluğundan çekilmiş sayılması için gerekli koşullar oluşmamış bulunmaktadır.” DANIŞTAY 5. DAİRE, Esas Numarası: 1987/790, Karar Numarası: 1988/562, Karar Tarihi: 24.02.1988
Adana idare hukuku avukatı ve adana idari dava avukatı olarak bilgilendirme yapmak amacıyla paylaştığımız makalelerin bir kısmı şu şekildedir;
- İptal davasının incelendiği makalemize buradan,
- Tam yargı davasının incelendiği makalemize buradan,
- Disiplin soruşturmasına savunma örneğine buradan,
- Memur disiplin cezasına karşı açılacak iptal davasının incelendiği makalemize buradan,
- Memur disiplin cezasına itiraz konusunun ayrıntılı incelendiği makalemize buradan
- Disiplin soruşturmasında soruşturma usulünün incelendiği makalemizi buradan
- Soruşturma izni verilmesi itiraz dilekçesi örneğini buradan okuyabilirsiniz.
Makalelerimiz her geçen gün güncellendiği için ayrıntılı bilgi için lütfen sitemizde arama yapınız.