Etiket: fazla çalışma işçinin onayı

fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerektiği, fazla çalışmada tanıkla ispat, adana iş avukatı

Fazla Çalışmanın Yazılı Belgelerle Kanıtlanamaması Durumunda Tanık Beyanları İle Sonuca Gidilmesi Gerektiği

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2021/2441 Esas, 2021/6819 Karar sayılı kararında fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerektiği yönünde karar vermiştir. Fazla çalışma ücreti ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için ilgili makalemizi BURADAN okuyabilirsiniz.

İş akdinin haklı nedenle feshedilip feshedilmediğinin tespiti, fazla mesai prim ilişkisi, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tanık beyanları nın değerlendirilmesi, fazla mesai ücreti alacağının hesaplanması ve fazla mesai davası açılması gibi işlemlerinin alanında uzman avukatlar nezdinde yapılması ve açılması muhtemel davanın bir adana iş avukatı ile takibi önem arz etmektedir. Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.

Fazla Çalışmanın Yazılı Belgelerle Kanıtlanamaması Durumunda Tanık Beyanları İle Sonuca Gidilmesi Gerektiği

YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2021/2441
Karar Numarası: 2021/6819
Karar Tarihi: 24.03.2021

BÖLGE ADLİYE

İLK DERECE

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı İsteminin Özeti:

Davacı vekili, davacının 12.02.2013-20.05.2016 tarihleri arasında davalı işyerinde yurtiçi ve yurtdışı turnelerine katılan dansçı olarak çalışırken sigortasının işe giriş tarihinden 9 ay sonra yapılması, aylık ücretlerinin gecikmeli ödenmesi ve bazı aylar hiç ödenmemesi, günlük 14-15 saati bulan fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi nedenleriyle iş sözleşmesinin davacı işçi tarafından haklı nedenle feshedildiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

Davalı Cevabının Özeti:

Davalı vekili, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

İlk Derece Mahkemesince, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İstinaf Başvurusu:

İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.

Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:

Bölge Adliye Mahkemesince, davalının istinaf başvurularının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.

Temyiz:

Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Gerekçe:

1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

2- Taraflar arasında davacının fazla çalışma alacağına ilişkin uyuşmazlık bulunmaktadır.

Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.

Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.

İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.

İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda ise işçinin ihtirazi kayıt ileri sürmesi beklenemeyeceğinden, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının her türlü delil ile ispatı mümkündür.

Somut uyuşmazlıkta, davacı işçi dava dilekçesinde günlük çalışmalarının 14-15 saati bulduğunu ileri sürmüş, hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise davacının yaz sezonu olan Mart-Kasım ayları arasında haftanın 3 günü 14:00-06.00 saatleri arasında 2 saat ara dinlenme ile, 4 günü de 14.00-02.00 saatleri arasında 1,5 saat ara dinlenme ile haftada 39 saat fazla çalışma yapıldığının kabulüyle hesaplama yapılmıştır. Hesaplamaya esas alınan davacı tanığı …, haftada ortalama 3 gün 14.00-06.00 saatleri arasında çalışıldığını, gösteri bitse de provalara devam ettiklerini beyan etmiştir. Bu tanığın aksine diğer davacı tanıklarından …; 1 haftada 4 gün Aspendos’ta gösteri yapıldığını, bunun için saat 13.00’da servise binip 14.00’da alana geldiklerini, yapılan provaların ardından 21.45’te gösterinin başladığını, 20 dakika mola ile 1 saat 50 dakika gösteri yapıp gece yemeği yedikten sonra servise binip dağıldıklarını, haftanın diğer günlerinde de otellerde gösteri yaptıklarını, aynı şekilde saat 14.00’te çalışılan yere gittiklerini, otellerdeki gösterinin 1 saat sürdüğünü, gösteriyi tamamladıktan sonra ayrıldıklarını beyan etmiştir. Diğer bir davacı tanığı … ise; haftanın 2 günü Aspendos’ta, 5 günü de otellerde gösteri yaptıklarını, gösteri günleri saat 14.00’te biraraya gelip prova çalışmaları yaptıklarını, saat 21.15 ‘te gösteriye başlayıp 1,5 saat gösteri yaptıktan sonra ayrıldıklarını beyan etmiştir. Buna göre, davacı tanıkları … ve …’ın beyanları dikkate alındığında provaların gösteri saatine kadar tamamlandığı, gösterilerden sonra çalışma yapılmadığı anlaşılmakla hükme esas alınan hesaplama hatalıdır.

Tüm dosya kapsamı, davacının yaptığı iş ve tanık beyanları dikkate alındığında, davacının yaz sezonu olan Mart-Kasım ayları arasında haftanın 4 günü 14.00-02.00 saatleri arasında, haftanın 3 günü de 14.00-24.00 saatleri arasında ara dinlenme süreleri düşüldükten sonra yapılacak hesaplama doğrultusunda sonuca gidilerek hüküm kurulması gerekirken hatalı değerlendirmeyle hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.

Sonuç:

Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24.03.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Fazla Mesai Ücreti ve Davası

Fazla mesai ücreti ve fazla mesai davası 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41-43. maddelerinde, ve İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinde düzenlenmiştir. Bu makalemizde fazla mesai ücreti ve fazla mesai davası konularını açıklamaya ve fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır gibi sorulara cevap bulmaya çalışacağız. Yine fazla mesai zamanaşımı ve fazla mesai ücretine uygulanacak faiz gibi konuları yargıtay kararları ışığında irdeleyeceğiz.

Fazla Mesai Ücreti Nedir?

Fazla mesai ücreti, İş Kanununda feshe bağlı olmayan işçilik alacakları içinde yer almaktadır. Dolayısıyla iş sözleşmesinin haklı feshi veya haksız feshi ayrımı olmaksızın işçiye fazla mesai ücretinin ödenmesi gerekir. Fazla çalışma yapılmasına rağmen ödenmeyen fazla mesai ücretleri, açılacak fazla mesai davası ile işverenden tahsil edilir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre;

Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü  madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.

İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin 9. maddesine göre;

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmaz.

Diğer yandan günde 11 saati aşan çalışma varsa, haftalık çalışma süresi 45 saati geçmiyor olsa bile işçi fazla mesai ücretine hak kazanır.

Yine gece çalışmaları da 7,5 saati aşamaz. Eğer bu süreyi aşan bir gece çalışması varsa bu durumda haftalık 45 saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde 7,5 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir.

Fazla Mesai Ücreti Hesaplama

Fazla mesai ücreti hesaplama konusuna geçmeden önce fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma kavramlarının irdelenmek ve aradaki farkı anlamak gerekir. Fazla çalışma yani fazla mesai haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışma ise haftalık mesai süresinin haftalık 45 saatin altında belirlendiği hallerde, 45 saate kadar yapılan çalışmalardır.

Peki fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır?

  • Fazla mesai ücreti hesaplaması her bir fazla çalışma saati için verilecek ücret, normaldeki saatlik çalışma ücretinin yüzde elli yükseltilmesi ile hesaplanır. Yani fazla mesai hesaplama yapılırken saatlik ücretin %150’si ödenir.
  • Fazla sürelerle çalışma ücreti hesaplaması ise her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmiş halidir. Fazla sürelerle çalışma ücreti hesaplamasında saatlik ücretin %125’i ödenir.
  • Fazla mesai ücreti ait olduğu dönem ücretiyle hesaplanır. Son ücrete göre hesaplama yapılamaz.
  • Ancak işçiye prim ödeniyorsa bu durumda işçinin mesaisi artıkça prim alacağı artacağından, bir anlamda yüzde usulü ile çalışması söz konusu olduğundan fazla çalışma ücretinin yüzde usulünde olduğu gibi sadece zamlı kısmının (%50) hesaplanması gerekir.
  • Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma halinde karşılığının muhakkak zamlı ücretle ödenmesi zorunlu değildir. İş kanunu işçiye ücret yerine serbest zaman kullanma hakkı da tanımıştır. Bu durumda işçi dilerse fazla çalıştığı her bir saat için bir saat otuz dakika, fazla sürelerle çalıştığı her saat içinse bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. Serbest zaman altı ay içinde, çalışma süreleri içinde olmak kaydıyla kesintisiz biçimde kullandırılmalıdır.

Fazla Mesai Ücretinde İspat ve Deliller

Fazla çalışmanın varlığının doğru biçimde tespit edilmesi ve fazla çalışma ücretinin doğru biçimde hesaplanması, işçilik alacakları davalarının önde gelen sorunlarındandır. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını, fazla çalışma yaptığı gün ve saatleri ispat etmek zorundadır. Dolayısıyla fazla mesai yapıldığının ispat yükü işçi üzerindedir. Fazla mesai ücretinin ödendiğinin ispatı ise işveren üzerindedir.

Fazla Mesai Ücreti Yazılı Deliller

Fazla mesainin ispatı konusunda işyeri kayıtları, giriş çıkışı gösteren belgeler ve işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir.

Fazla Mesai Ücreti Tanık

Fazla mesainin ispatı işyeri kayıtları, giriş çıkışı gösteren belgeler ve işyeri iç yazışmaları gibi yazılı delillerle sağlanamıyorsa, bu durumda tanık beyanlarına göre ispat ve hesaplama yapılması gerekir.

Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı mümkündür. Ancak işyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımına değer verilemez.

Fazla Mesai Ücreti Bordro

İşçi tarafından imzalanan ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği açıksa bu durumda işçi daha fazla çalışma yaptığını ileri süremez. İşçinin imzasını taşıyan bu bordrolar sahteliği ispat oluncaya dek kesin delil niteliğindedir. Yani, bordroların sahteliği ispatlanıncaya dek fazla çalışma ücretinin ödendiği varsayılır. Ancak eğer işçi, fazla mesai ücretinin daha fazla olduğuna dair bordroda ihtirazi kayıt koyduysa bu durumda bordroya yansıtılandan daha fazla çalışma yapıldığının ispatı her türlü delille (tanık vb) sağlanabilir.

Fazla Mesai Ücreti Yargıtay Kararları

“…Mahkemece, işyerine giriş ve çıkış kayıtlarının sunulduğu dönem yönünden kayıtlara itibar edilerek, kayıtların olmadığı dönem için ise tanık beyanlarına göre fazla mesai ücreti hesaplatılmalı. takdiri delil niteliğindeki tanık beyanlarıyla kanıtlanan fazla mesai ücretinden karineye dayalı makul indirim (takdiri indirim) yapılmalı. hüküm altına alınacak miktar bakımından davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hak gözden kaçırılmamalıdır. Mahkemece eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir…” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2015/22124 E, 2018/18063 K, 11.10.2018 T)

“…Somut uyuşmazlıkta, davacı tanık anlatımlarına göre davacının haftalık çalışma süresinin 45 saati aştığı anlaşılmakta olup, davacının üzerinde amiri olarak satış şefi bulunduğu görülmektedir. Bu durum ve dosyadaki kayıtlara göre davacı kendi mesaisini kendisi belirlememekte, amirinin talimatlarına göre hareket etmektedir. Bu nedenle mahkemenin davacının mesaisini kendisi belirlediği ve ayrıca prim aldığı gerekçesiyle fazla mesai talebinin reddi isabetsizdir…” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2014/24585 E, 2015/33127 K, 23.11.2015 T)

Fazla Mesai Ücreti ve Prim

“…Somut uyuşmazlıkta, davacının davalı işyerinde satış görevlisi olarak çalıştığı ve yapılan satış miktarına bağlı olarak prim aldığı dikkate alındığında, yukarıdaki ilke kararımızda belirtildiği üzere fazla çalışma alacağının sadece %50 zamlı kısmının hesaplanması gerekirken, bu husus dikkate alınmadan fazla mesai ücretinin %150 hesaplanması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir…” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2017/4939 E, 2017/9001 K, 25.05.2017 T)

İş akdinin haklı nedenle feshedilip feshedilmediğinin tespiti ve fazla mesai ücreti alacağının hesaplanması ve fazla mesai davası açılması gibi işlemlerinin alanında uzman avukatlar nezdinde yapılması ve açılması muhtemel davanın bir adana iş avukatı ile takibi önem arz etmektedir.

Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.