Disiplin soruşturmasında bir alt ceza uygulaması hukuki dayanağını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. Maddesinin 3. Fıkrasından alır. Maddeye göre; “Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir.” Disiplin soruşturmasında bir alt ceza uygulaması konusundaki en büyük yanılgı, bu uygulamanın zorunlu bir uygulama olarak düşünülmesindedir. Disiplin cezası bir alt ceza uygulaması hususunda idarenin takdir yetkisi vardır.
Disiplin Soruşturmasında Bir Alt Ceza Uygulaması
Kanunun gereği olan disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurulların ilgilinin geçmiş hizmetleri ile sicil durumlarına göre bir alt ceza ile cezalandırılıp cezalandırılmayacağı konusunda bir değerlendirme yapmaları ve geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için bir derece hafif disiplin cezası uygulanıp uygulanmayacağının değerlendirmesinin yapılması, eğer bir derece hafif disiplin cezası uygulanmayacaksa bunun gerekçelendirilmesidir. Dolayısıyla bu durumdaki bir personele disiplin soruşturmasında bir alt ceza uygulaması, ceza verecek makam veya kurulların takdirine bırakılmıştır. Ancak takdir yetkisi keyfi ve mutlak bir yetki değildir. İdari yargı mercilerinde bu yetkinin yerinde kullanılıp kullanılmadığı denetlenebilmektedir.
Danıştay’ın yerleşik kararlarına göre; geçmiş hizmetleri sırasında çalışmaları olumlu olan ve iyi veya çok iyi derecede sicil alan yönetici ve öğretim elemanları ile memurlar ve diğer personel için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir. Bununla birlikte, Danıştay’a göre; idare, bu koşulları sağlayan ilgili hakkında söz konusu hafifletici nedeni uygulamaması halinde, bunun gerekçesini göstermek zorundadır.
ÖNEMLİ OLAN İYİ HAL HUSUSUNDA DEĞERLEDİRME YAPILMASI VE NEDEN BİR ALT CEZA VERİLDİĞİNİN VEYA VERİLMEDİĞİNİN AÇIKLANMASIDIR. Zira Danıştay yerleşik kararlarında, “başarılı ve sicili temiz olan görevlilere bir alt ceza uygulamama nedeninin açıklanması gerektiği” gerekçesiyle buna riayet edilmeden verilen disiplin cezası kararlarını bozmaktadır.
Disiplin Cezası Bir Alt Ceza Uygulaması Danıştay Kararı
Danıştay 8. Dairesi, 1991/1399 Esas, 1991/1677 Karar sayılı kararında; “…Dosyanın incelenmesinden davacının gereksiz yere silah etmek suçundan yargılandığı ceza mahkemesinde, sabıkasının olmaması ve başka suç işlemeyeceği kanısına varılarak verilen hafif para cezasının ertelendiği, İl Polis Disiplin Kurulunun davacının durumunu 15. madde yönünden hiç değerlendirmediği, Yüksek Disiplin Kurulunun ise herhangi bir açıklama yapmadan bu madde kuralından yararlanamayacağını belirttiği anlaşılmıştır. Tüzüğün 15. maddesi ile getirilen olanaktan suç işleyen kişinin yararlandırıp yararlandırılamaması idarenin takdirine ilişkin ise de, maddedeki koşulları sağlayanların yararlandırılmaması nedenlerini açıklaması gerekir. Davacı kararın verildiği güne kadar üç adet takdirnamesi olduğunu, geçmiş hizmetlerin olumlu ve sicilinin de temiz olduğunu öne sürdüğünden, dosyada da aksi yönde bir bilgi ve belge bulunmaması karşısında durumunun 15. madde yönünden değerlendirildikten sonra bir karar verilmesi gerektiğinin davacının üzerine atılı suçu işlediğinin yargı kararı ile de kanıtlandığı ve idarenin tüzüğün 15. maddesinin uygulama zorunluluğu olmadığı gerekçesiyle davayı reddeden idare mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.”
ÖZETLE; BAŞARILI VEYA ÇALIŞMALARI OLUMLU OLAN GÖREVLİLERE, DİSİPLİN SORUŞTURMASINDA BİR ALT CEZA UYGULANMASI ZORUNLU OLMAYIP, UYGULAMAMA NEDENİNİN AÇIKLANMASI ZORUNLUDUR.
Adana idare hukuku avukatı ve adana idari dava avukatı olarak bilgilendirme yapmak amacıyla paylaştığımız makalelerin bir kısmı şu şekildedir;
- İptal davasının incelendiği makalemize buradan,
- Tam yargı davasının incelendiği makalemize buradan,
- Disiplin soruşturmasına savunma örneğine buradan,
- Memur disiplin cezasına karşı açılacak iptal davasının incelendiği makalemize buradan,
- Memur disiplin cezasına itiraz konusunun ayrıntılı incelendiği makalemize buradan
- Disiplin soruşturmasında soruşturma usul