Bu makalemizde davanın konusuz kalması nedir, davanın konusuz kalması hangi durumlarda olur, davanın konusuz kalması halinde vekalet ücreti kime ödenir, davanın konusuz kalması halinde yargılama giderleri kime yüklenir gibi sorulara yargıtay kararları ışığında cevap bulmaya çalışacağız.

Davanın Konusuz Kalması Nedir?

Davanın konusuz kalması, davanın yürütülmesi sırasında o davaya uygulanan mevzuat hükümlerinin değişmesi sebebiyle veya davanın yürütülmesi sırasında dava konusunun ortadan kalkması (örneğin dava konusu alacağın ödenmesi, taşınmazın tahliye edilmesi, icra takibinden vazgeçilmesi) halinde ortaya çıkan hukuki bir durumdur. Bu durumda mahkemece yargılama yapılmasına ve hüküm verilmesine her iki tarafın da hukuki yararı kalmamış olur. Dolayısıyla davanın konusuz kalması halinde, artık dava hakkında yargılama yapılmasına ve hüküm verilmesine gerek kalmaz. Bu halde, mahkemece, davanın konusunun kalmaması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir.

Davanın Konusuz Kalması Halinde Vekalet Ücreti 

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 331. maddesine göre; Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder.

Dolayısıyla davanın konusuz kalması halinde vekalet ücreti ve diğer yargılama giderleri davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre belirlenecektir. Ancak aynı zamanda  dava açıldığı anda haklı durumda bulunan tarafın, yargılama sırasında meydana gelen mevzuat değişikliği sonucu haksız duruma düşmesi halinde yargılama giderlerinden sorumlu tutulması olanaklı değildir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 18.11.2009 günlü ve 2009/18-421 E.-2009/526 K. sayılı ilamında da aynı ilkeye yer verilmiştir

Davanın Konusuz Kalması Yargıtay Kararları

Davanın Konusuz Kalması Vekalet Ücreti Yargıtay Kararları

“...Davanın konusuz kalması sebebiyle esası hakkında “karar verilmesine yer olmadığına” karar verilmesi halinde, yargılama giderleri ile bunun kapsamına dahil olan vekalet ücreti (HMK m. 323/l-ğ) hakkında, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumu nazara alınarak hüküm tesis edilmelidir (HMK m. 331/1). O halde; konusuz kalan dava hakkında “karar verilmesine yer olmadığına” karar verilip, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumlarına göre yargılama gideri ve vekalet ücreti hakkında karar vermek üzere hükmün bozulması gerekmiştir.” Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2016/23201 E. 2018/4328 K.

“…Somut olaya gelince, davacı … Müdürlüğünün, çekişmeli payın tescili işleminde yapılan yanlışlığın düzeltilmesi için Türk Medeni Kanunu 1027. ve Tapu Sicili Tüzüğü 85. maddeleri uyarınca ilgililere düzeltme ihtarı gönderdiği, lehine düzeltme yapılacak olan … oğlu … ’in vekili aracılığı ile tapu müdürlüğüne başvurduğu ancak davalı … oğlu … ’in herhangi bir müracaatta bulunmaması üzerine tapu müdürlüğü tarafından dava açılmak suretiyle yanlış pay tescilinin düzeltilmesinin istenildiği, bu durumda davalı … oğlu … ’in davanın açılmasına sebebiyet verdiği anlaşılmaktadır. O halde, davada kendisini vekille temsil ettiren davacı yararına HMK 331. ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 6. maddesi uyarınca hükmedilecek vekalet ücretinin ve davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin davalı … oğlu … ’den alınmasına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi doğru değildir.” Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E.2015/14923 K.2018/12214 T.12.09.2018

Davanın Konusuz Kalması Vekalet Ücreti Danıştay Kararları

Dava, Öğretmen olarak görev yapan davacının, Müdür Başyardımcısı olarak atanma istemiyle yaptığı başvurusunun reddine ilişkin 30.4.2007 günlü işlem ile anılan okula müdür başyardımcısı …’nın atanmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır. Olayda; davanın açılmasına davalı idarece sebebiyet verilerek kusurlu davranıldığı, söz konusu atamaların iptal edilmesinin dayanağının yargı kararı olmasının idarenin kusurunu ortadan kaldırmadığı anlaşıldığından, bu nedenle, davada avukat aracılığıyla temsil edilen davacı lehine vekalet ücretinin tamamının ve haklılık oranında mahkeme masraflarının yarısının ödenmesine hükmedilmesi gerekir. DANIŞTAY 2. DAİRE, Esas Numarası: 2010/2408, Karar Numarası: 2010/4995, Karar Tarihi: 21.12.2010

Vergi mahkemesince, davalı idarenin birinci savunma süresinin bitiminden önce verdiği dilekçesindeki davacının özel esaslardan genel esaslara alındığı yolundaki beyanı üzerine konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına duruşma yapılmadan karar verildiğinden. Yukarıda alıntısı yapılan yasal düzenlemeler ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi dikkate alınarak, Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde yazılı miktarlara göre 375,00 TL vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken. Tarifeyi yanlış uygulamak suretiyle söz konusu tutarı aşacak şekilde vekalet ücretine hükmeden mahkeme kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır. DANIŞTAY 3. DAİRE, Esas Numarası: 2014/9782, Karar Numarası: 2015/342, Karar Tarihi: 29.01.2015

Hacettepe Üniversitesinde sağlık teknisyeni olarak görev yapan davacının, üst öğrenim düzeyinden ödenen yan ödeme ve özel hizmet tazminatlarının geri alınmasına ilişkin 15.12.2009 tarihli Rektörlük işleminin iptali ile yapılan kesintilerin kesinti tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılan davada. Dava konusu işlemin 8.3.2010 gün ve 021187 sayılı Rektörlük işlemi ile kaldırılması nedeniyle davanın konusuz kaldığı. Parasal hak kayıplarının ise dava tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına. yan ödeme ve özel hizmet tazminatlarının 2.2.2010 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar veren Ankara 9. İdare Mahkemesinin 11.10,2010 gün ve E:2010/190, K:2010/1294 sayılı kararının; belirlenen vekalet ücretinin hukuka ve adalete uygun olmadığı öne sürülerek anılan kararın onanmasına karar verildi.   DANIŞTAY 8. DAİRE Esas Numarası: 2011/1755, Karar Numarası: 2011/2612, Karar Tarihi: 09.05.2011

Davanın Konusuz Kalması Borcun Yapılandırılması

“…Bu çerçevede; davalı Kuruma sorulmak suretiyle, asıl borçlu H…..-Ö…. İnşaat A.Ş.’nin yaptığı 6552 sayılı Kanun kapsamında borç yapılandırmasına davaya konu olan prim ve işsizlik sigortası primi borçlarının da dahil olduğunun belirlenmesi halinde, bu durumun; davacı aleyhine yürütülmesine karşın yapılandırmaya konu icra takiplerinden Kurumun vazgeçtiğini ortaya koyması nedeniyle. Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi gerekir….”  Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, E.2015/18700, K.2016/1125, T. 28.01.2016

Davanın Konusuz Kalması İcra Takibinden Feragat

Davalı alacaklı vekilinin dava açıldıktan sonra yargılama devam ederken davanın konusunu oluşturan icra takibinden feragat ettiği. Bu sebeple davanın konusuz kaldığı dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece davalının davacı aleyhine giriştiği icra takibinden feragat ettiği . Ve böylece davada haksızlığını kabullenmiş olduğu gözetilerek. Dava tarihindeki haklılık durumuna göre yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesi gerekirken. Aksine davacının aleyhine yargılama giderleri ve vekalet ücretine hükmedilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup hükmün bu sebeple bozulması gerekmiştir. YARGITAY 19. HUKUK DAİRESİ, Esas Numarası: 2016/831, Karar Numarası: 2016/10541, Karar Tarihi: 13.06.2016

Davanın Konusuz Kalması Taşınmazın Tahliyesi

Dava,tahliye davası olup,dava değeri 10.000 TL olarak gösterilmiş ancak daha sonra mahkemece yıllık kira bedeli olan 42.000 TL üzerinden harç hesaplanarak eksik harç tamamlatılmıştır.  Bu durumda Mahkemece, tahliye konusuzkaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş ise de, dava konusuz kalmasaydı davanın süresinde açılmaması nedeniyle reddine karar  verileceğinden davacının dava açmakta haklı olmadığı kabul edilerek davalı lehine vekalet ücreti verildiğine göre, davalı lehine eksik harcın tamamlatılmış olması da dikkate alınarak yıllık kira bedeli olan 42.000 TL üzerinden Tarifenin 9.maddesi gereğince hesaplanacak nispi vekalet ücretine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik vekalet ücretine hükmedilmesi doğru değildir. Hüküm vekalet ücretine hasren bozulmalıdır. YARGITAY 6. HUKUK DAİRESİ Esas Numarası: 2015/6020 Karar Numarası: 2015/9322 Karar Tarihi: 03.11.2015

Diğer makalelerimize buradan ulaşabilir veya büromuzdan randevu almak için buraya tıklayabilirsiniz.